Flaga to symbol narodowy. Skąd się wziął i jak go używać?

• Flaga państwowa Polski to prostokątna tkanina, składająca się z dwóch poziomych pasów tej samej szerokości - białego u góry i czerwonego na dole. Proporcje flagi wynoszą 5:8. Istnieją również dwa dodatkowe warianty wzoru flagi państwowej, nie można ich jednak traktować wymiennie.
• Flaga państwowa z godłem umieszczonym w całości po środku białego pasa (nie zaś na obu pasach i nie w centrum flagi) przeznaczona jest dla oficjalnych przedstawicielstw kraju za granicą, cywilnych lotnisk i samolotów, portów, oraz statków morskich.
• Bandera wojenna RP, zakończona jest dwoma trójkątnymi językami i także posiada godło w centrum białego pasa (które wyznacza się pomiędzy krawędzią flagi od strony drzewca a wierzchołkiem wcięcia między językami).
  Flaga może wystąpić także pod postacią wydłużonej wstęgi, również powieszonej pionowo. Wówczas kolor biały znajduje się po lewej, a czerwony po prawej stronie.

Biel i czerwień są barwami Rzeczpospolitej Polskiej i po raz pierwszy zostały uznane w rocznicę uchwalenia Konstytucji - dn. 3 maja 1972 roku. Kolory te odzwierciedlają państwowe godło: białego orła na czerwonym tle. Barwy narodowe mają swoje symboliczne znaczenie. W heraldyce biel oznacza czystość, uczciwość, niewinność, a czerwień chwałę, odwagę i krew przelaną za ojczyznę.

Początki flagi Rzeczpospolitej Polskiejsięgają średniowiecza, choć jeszcze nie przypominała ona wtedy dzisiejszej formy. Na pierwszych sztandarach reprezentujących Królestwo Polskie widniał biały orzeł w koronie na czerwonym tle. Ten symbol, opisany m.in. przez kronikarza Jana Długosza, stał się znakiem władzy i suwerenności kraju. W kolejnych wiekach, szczególnie w okresie przedrozbiorowym, pojawiały się różne warianty flag, często związane z tradycją militarną i strojami wojskowymi. W XVI-XVIII wieku barwy narodowe Polski ewoluowały, obejmując karmazynowy, granatowy i biały. Początkowo stosowane głównie w strojach kawalerii, kolory te stopniowo zyskiwały na znaczeniu jako symbole narodowe. Ostatecznie 3 maja 1792 roku barwy biała i czerwona po raz pierwszy zostały uznane oficjalnie za narodowe. Sejm Królestwa Polskiego z 1831 roku ustalił biało-czerwone barwy jako symbol jedności narodowej. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, te same barwy zostały potwierdzone jako barwy flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Od tamtego czasu flaga Polski, składająca się z białego i czerwonego pasa, stała się stałym i powszechnie uznawanym symbolem polskości.

Stosunkowo młodym świętem - bo ustanowionym w 2004 roku - jest Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Przypada on na 2 maja i zajmuje wyjątkowe miejsce w kalendarzu narodowym, sytuując się pomiędzy dwoma doniosłymi datami: Świętem Pracy 1 maja a Świętem Narodowym 3 maja. Jednak nie jest, jak jego sąsiedzi, dniem wolnym od pracy. Dzień Flagi symbolicznie wiąże się również z wydarzeniami, które potwierdzają moc i doniosłość narodowych symboli. Tego dnia biało-czerwoną flagę na Kolumnie Zwycięstwa i Reichstagu w Berlinie umieścili polscy żołnierze, którzy w 1945 roku brali udział w zdobyciu stolicy hitlerowskich Niemiec. Ponadto jest to także Dzień Polonii i Polaków za Granicą. Inicjatywa ustanowienia tego święta wyszła od dziennikarza, Andrzeja Zaporowskiego.

Istnieją specjalne dni, w których flaga powinna być wywieszona. Oto pełna lista świąt, w czasie których istnieje rządowy obowiązek wywieszania polskiej flagi:

• 19 lutego - Dzień Nauki Polskiej;
• 1 marca - Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”;
• 24 marca - Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką;
• 14 kwietnia - Święto Chrztu Polski;
• 1 maja;
• 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja;
• 8 maja - Narodowy Dzień Zwycięstwa;
• 20 czerwca - Narodowy Dzień Powstań Śląskich;
• 12 lipca - Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej;
• 1 sierpnia - Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego;
• 31 sierpnia - Dzień Solidarności i Wolności;
• 19 października - Narodowy Dzień Pamięci Duchownych Niezłomnych;
• 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości;
• 27 grudnia - Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego

Obowiązek wywieszania flagi mają państwowe instytucje, urzędy rządowe, a także jednostki organizacyjne, które działają na rzecz państwa. To samo dotyczy też organów samorządu terytorialnego i ich jednostek organizacyjnych. Flagę wywiesza się na budynkach lub przed nimi. Tradycją jest też wywieszanie flag przez obywateli, którzy chcą uczcić narodowe święta. Przed wywieszeniem flagi upewnij się jednak, że przeznaczone dla niej miejsce jest godne, nie narazi jej na zniszczenie, a przede wszystkim, że flaga, którą zamierzasz wywiesić nie sygnalizuje przypadkiem, że twój dom jest wojennym okrętem.

Istnieje specjalna etykieta, mówiąca o sposobach traktowania flagi. Jako insygnium państwowe chroniona jest bowiem przed znieważeniem. Zasady wywieszania i traktowania flag określa ustawa o godle, barwach i hymnie, głównie dotyczy to miejsc publicznych. Należy jednak pamiętać, że osoby prywatne nie powinny umieszczać flagi na szczycie budynku - jest to zarezerwowane dla urzędów. Najlepiej wywiesić flagę w oknie lub na balkonie. Flaga nie może być wyblakła ani dotykać ziemi. Może być wywieszona przez cały rok, ale w dni bardzo wietrzne lub deszczowe warto ją zdjąć, aby nie była narażona na zniszczenia. Flagę owiniętą wokół drzewca należy rozplątać. Chociaż w Internecie można kupić wiele różnych wersji flag, co do zasady na biało-czerwonych pasach nie powinny znajdować się żadne napisy ani dodatkowe symbole, bez względu na to, jak patriotyczny nie wydaje się ich wydźwięk. Zniszczoną flagę powinno się godnie zutylizować poprzez rozdzielenie barw i spalenie.

Czytaj także: Jak wywiesić flagę w oknie i na balkonie?

Osoba, która znieważa flagę lub inny znak państwowy - zarówno własny jak i obcego kraju, który został oficjalnie upubliczniony - podlega karze grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do roku. Prawo regulujące tę kwestię znajduje się w art. 137. Kodeksu Karnego. Poprzez znieważenie rozumie się nie tylko uchybienie godności przez niestosowne traktowanie, ale także uszkodzenie i zdjęcie z miejsca, w którym symbol jest eksponowany. Zasada dotyczy wszystkich oficjalnych symboli państwowych - flag, bander i godła.

• Sztandar: istnieje w jednym egzemplarzu, symbolizuje oddział wojskowy lub instytucję. Bogato zdobiony, mocowany na stałe do drzewca.
• Flaga: dwustronny symbol, najczęściej w kształcie prostokąta, reprezentujący różne podmioty i instytucje, głównie używany na lądzie, mocowany do drzewca lub liny.
• Chorągiew: znak rozpoznawczy używany od XIII do XIX wieku, reprezentujący państwa, miasta, rody itp. Może być kwadratowa lub prostokątna, z godłem o barwie tarczy herbowej.
• Bandera: flaga używana na morzu określająca przynależność państwową jednostek pływających.
• Bandera cywilna: flaga używana na jednostkach handlowych lub pasażerskich, określająca ich przynależność państwową.
• Bandera wojenna: flaga określająca przynależność państwową okrętu wojennego.
• Proporczyk: nieduża chorągiewka o kształcie trójkąta lub prostokąta, reprezentujące różne grupy, kluby sportowe itp.
• Proporzec dziobowy: rodzaj flagi podnoszonej na dziobie okrętu wojennego stojącego w porcie, nawiązującej często do tradycji morskiej i historycznej danego kraju.
• Gonfanon: chorągiew o kształcie prostokąta, z krótszym bokiem przymocowanym do poprzeczki, wywodząca się z tradycji rzymskiej.

Źródła:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Blog Herby z bliska
Muzeum Historii Polski
Niepodległa
Wikipedia
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie.
Obserwuj StrefaEdukacji.pl!