Mączniak prawdziwy i rzekomy - groźna choroba m.in. jabłoni, ogórków, zbóż. Może znacznie zmniejszyć plony

Groźna choroba grzybowa objawia się dość niepozornie. Jak rozpoznać mączniaka? Charakterystycznym objawem mączniaka jest biały, mączysty nalot na powierzchni liści, łodyg, pąków i owoców. Nalot ten składa się z bezbarwnych strzępek grzybni i zarodników konidialnych. Z czasem grzybnia może ciemnieć i brunatnieć, a na jej powierzchni pojawiają się owocniki grzyba.

Do najczęściej porażanych przez mączniaka roślin należą:

• owocowe: jabłonie, grusze, winorośl, truskawki, maliny, porzeczki

• warzywne: ogórki, cukinia, dynia, pomidory, ziemniaki

• zbożowe: pszenica, jęczmień, żyto

• rośliny ozdobne: róże, bzy, lilaki, begonie, petunie

Bardzo ważne są metody prewencyjne. Zapewne znasz powiedzenie, że łatwiej zapobiegać, niż leczyć. Po pierwsze, stosuj odmiany odporne na mączniaka. Po drugie, zapewnij roślinom odpowiednich warunków uprawy (odpowiednia wilgotność powietrza i nasłonecznienie). Kolejny ważny krok to stosowanie płodozmianu oraz usuwanie i niszczenie porażonych części roślin.

Kiedy jednak choroba zaatakuje, konieczne mogą okazać się metody chemiczne, czyli stosowanie fungicydów (środków grzybobójczych).

„Na tę chorobę wrażliwe są wszystkie gatunki dyniowatych, szczególnie uprawianych w szklarni lub pod folią. W uprawie polowej często patogen atakuje cukinię, ze względu na duże zagęszczenie roślin. A dzieje się to przez brak cyrkulacji powietrza i utrzymującą się wilgoć na warzywach przez dłuższy czas. Szybkiej infekcji sprzyja silny wzrost roślin i brak dostatecznej ilości światła. Mączniak prawdziwy dyniowatych rozwija się intensywnie, gdy jest sucho, słonecznie i ciepło”, wylicza Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

O silnym porażeniu wczesną wiosną świadczy srebrzysty nalot na pędach jabłoni. Następnie na powierzchni tkanek rozwijających się z porażonych pąków tworzy się biaława grzybnia z licznymi trzonkami i zarodnikami konidialnymi.

Jednokomórkowe zarodniki rozprzestrzeniają się z wiatrem, stanowiąc źródło infekcji wtórnych. Silne porażenie liści i pędów doprowadza do zahamowania wzrostu, wyjaśniają autorzy Metodyki integrowanej produkcji jabłek wydanej przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Objawy mączniaka znajdziemy nie tylko na liściach. Gdy jabłka zostaną porażone z czasem ulegają ordzawieniu. Nie wszystkie odmiany są tak samo podatne na chorobę.

Jabłoniom przyjrzyj się już wczesną wiosną w fazie zielonego lub różowego pąka i na początku kwitnienia. Wtedy pojawiają się pierwsze, widoczne objawy mączniaka.

„Przed kwitnieniem jabłoni, gdy porażonych jest mniej niż 4% pędów zalecane jest ich wycinanie, a przy większym porażeniu koniecznością jest wykonanie zabiegu. Drugim ważnym terminem lustracji jest przełom czerwca i lipca, kiedy można ocenić skuteczność prowadzonej ochrony chemicznej i podjąć decyzję odnośnie dalszych zabiegów. Są one konieczne, jeśli porażenie przekracza 30-40% pędów”, instruują autorzy Metodyki.

Wspominaliśmy już o wycinaniu chorych części roślin. Czasem to jednak może nie wystarczyć. Gdy porażonych jest ponad 4 proc. pędów, zdaniem ekspertów czas na rozpoczęcie ochrony chemicznej. Poszukaj fungicydów zarejestrowanych do zwalczania mączniaka. Specjaliści wskazują, że skuteczne są także środki z grupy IBE i strobiluryn stosowane przeciwko parchowi jabłoni.

„Jeżeli nasilenie choroby w sadzie jest niskie, zabiegi chemiczne zakończyć pod koniec czerwca. Jeśli w końcu czerwca nasilenie choroby przekracza 30-40% porażonych pędów dla odmian Cortland, Jerseymac, Paulared i 50-60% pędów dla odmiany Idared ochronę chemiczną należy kontynuować”, czytamy w metodyce GIORIN.

Przede wszystkim do uprawy wybieraj odmiany odporne, a także unikaj wielogodzinnego zwilżania liści. Bardzo istotne jest regularne odchwaszczanie, ponieważ infekcja pierwotna zachodzi przez zarodniki pochodzące z innych roślin, powszechnie występujących, jak np. mniszek lekarski.

Kiedy pojawią się pierwsze objawy choroby w postaci białego nalotu na liściach, chroń rośliny fungicydami zarejestrowanymi w uprawach amatorskich lub profesjonalnych. Można także wybrać środki biologiczne na bazie olejku pomarańczowego.

Roślinami żywicielskimi mączniaka prawdziwego są m.in.

• ogórki,

• patison,

• dynia,

• melon,

• cukinia,

• arbuz.

Mączniak rzekomy dyniowatych jest uważany na jeszcze groźniejszy od prawdziwego. Powoduje duży spadek plonu.

GIORIN: Rozwojowi choroby sprzyjają długo utrzymujące się zwilżenie liści oraz temperatura 25-30oC w dzień i 10-15 st. w nocy. W zależności od podatności odmian oraz warunków atmosferycznych może dochodzić do zamierania całych roślin.

• Mączniak prawdziwy – Podosphaera fusca, Golovinomyces orontii występuje na wszystkich gatunkach roślin dyniowatych, głównie jednak na tych uprawianych w szklarni.

• Mączniak rzekomy dyniowatych – Pseudoperonospora cubensis występuje na różnych gatunkach roślin dyniowatych uprawianych zarówno w polu jak i pod osłonami. Jest jedną z najgroźniejszych chorób ogórka uprawianego w gruncie.

Źródła: Metodyki, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa; Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.