"Piłat i inni" (1971) | reż. Andrzej Wajda

Dziwna, poetycka przypowieść o Poncjuszu Piłacie i Jezusie Chrystusie, nazwanym Jeszuą Ha-Nocri, zajmuje w powieści "Mistrz i Małgorzata" cztery z trzydziestu dwóch rozdziałów. Michaił Bułhakow wysnuł ją z lakonicznych zdań Ewangelii według św. Mateusza i włączył do dzieła jako powieść Mistrza. Ten zdumiewająco sugestywny opis procesu, skazania i kaźni Chrystusa opowiedziany jest z punktu widzenia prokuratora Judei, Poncjusza Piłata.

Andrzej Wajda zrealizował ten film w Niemczech, ale z obsadą składającą się z większości polskich aktorów. Takie nazwiska jak Wojciech Pszoniak, Daniel Olbrychski, Jerzy Zelnik, Jan Kreczmar, Andrzej Łapicki czy Marek Perepeczko robią wrażenie. Wówczas taki film Wajda mógł zrobić tylko w Niemczech, w Polsce na początku lat 70. nie było absolutnie żadnych szans na realizację produkcji o takim charakterze.

Na swojej oficjalnej stronie internetowej www.wajda.pl reżyser tak opisuje proces powstawania filmu:

Scenę Golgoty umieściłem na śmietnisku przy autostradzie, u wjazdu do miasta. Tak właśnie musiały wyglądać w dawnych czasach wszystkie miejsca kaźni, których celem było przede wszystkim sianie postrachu. Pamiętam dobrze z czasów okupacji niemieckiej dwie publiczne egzekucje. Obie odbyły się przy wjeździe do miasta, w pobliżu dużych fabryk zatrudniających tysiące robotników, którzy idąc do pracy i wracając do domu musieli przechodzić obok ustawionych przy drodze szubienic. W filmie pokazałem turystów, którzy tłumnie rzucają się do okien autokaru, by przez moment zobaczyć egzekucję. Ale nowoczesna autostrada rządzi się własnymi prawami, znaki drogowe zakazując zatrzymywania rozwiązują problem moralny. Gdybyśmy przybili do krzyża człowieka prawdziwymi gwoździami, ich reakcja byłaby taka sama. Cóż można zrobić dla cierpiącego, jak mu pomóc, skoro pojazd i tak nie może się zatrzymać. Myślę, że film dobrze oddawał ten smutek obojętności i samotność śmierci.