Cmentarz nieistniejących cmentarzy

Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy został wzniesiony w 2002 roku w Gdańsku. Jest to symboliczna nekropolia upamiętniająca gdańskie cmentarze różnych wyznań zniszczone po II wojnie światowej, głównie w latach 70. XX wieku. Znajduje się w parku u podnóża Góry Gradowej, nieopodal kościoła pw. Bożego Ciała należącego do kościoła Polskokatolickiego. Odbywają się tu uroczystości ekumeniczne. Po zakończeniu II wojny światowej zaczęto odbudowę miasta. W tym okresie gdańskie nekropolie nie miały swojego zarządcy, a krewni wielu pochowanych tam osób zginęli w czasie walk, lub wyjechali. Po zaprzestaniu pochówków, w latach 1946 - 47, większość cmentarzy zamknięto, a na przełomie lat 60. i 70. ostatecznie zlikwidowano. Pozostały po nich nieliczne ślady. Z kawałków tablic czasem dało się jeszcze odczytać fragmenty nazwisk i dat. Wiele płyt nagrobnych miało napisy w języku niemieckim, co przyczyniło się do przyspieszenia likwidacji tych miejsc. Tereny dawnych cmentarzy przeznaczono pod zabudowę mieszkaniową, budowę dróg, a także na zieleńce i parki miejskie. W maju 1998 Rada Miasta Gdańska poparła inicjatywę Kaliny Zabuskiej i społecznego komitetu i specjalną uchwałą zaakceptowała pomysł upamiętnienia nieistniejących gdańskich cmentarzy poprzez postawienie pomnika. Kamień węgielny pod cmentarz został wmurowany 31 października 2000, a pomnik odsłonięto 24 maja 2002. Autorami projektu są Hanna Klementowska i Jacek Krenz. Forma pomnika - cmentarza kształtem przypomina świątynię. Układ drzew wyznacza coś na kształt nawy głównej oraz naw bocznych. Pomiędzy nimi znajdują się kamienne kolumny w kształcie pni, symbolizujące umierające drzewa. Na szczątkach nagrobków różnych wyznań spoczywa granitowa płyta, tworząca ołtarz ofiarny, a zarazem katafalk. Na cokole umieszczona jest inskrypcja pochodząca z wiersza Maszy Kaleko "... tym, co imion nie mają". Szpalery drzew spina żywopłot, uformowany w kształcie absydy. W przecięciu absydy pojawia się widok na ścianę z jasnego kamienia, symbolizującą przejście dla zmarłych, zmierzających ku wieczności