David Attenborough i cuda natury Odcinek 13 - Prządki i tkacze

Streszczenie odcinka

David Attenborough przedstawia najbardziej niezwykłe zwierzęta świata i próbuje ustalić, dlaczego są one uznawane za cuda natury. Pająki przędą misterne sieci z wytwarzanej przez siebie nici przędnej. Ptaki budują gniazda między innymi z trawy, gałązek i liści. Dokument pokazuje, jak jedne i drugie wykorzystują swój budulec do stworzenia niezwykle złożonych konstrukcji. Ptaki budują rozmaite gniazda, charakterystyczne dla danego gatunku. Najprostsze gniazdo tworzą odpowiednio umocowane gałązki. Ale są też bardziej skomplikowane. Raniuszek zwyczajny buduje misterne budowle z fragmentów roślin i z nici pajęczej. Wikłacze wiją swoje gniazda między innymi ze źdźbeł trawy. Czy to umiejętności wyuczone, czy instynktowne? Umiejętność budowy gniazda jest więc w dużej mierze uwarunkowana genetycznie, choć wpływają na nią również doświadczenie i warunki środowiskowe. Gniazda przedstawicieli tego samego gatunku wikłaczy nie zawsze są identyczne. Ptaki muszą niekiedy dostosować się do panujących warunków. Gniazda krawczyków są zbudowane ze zwiniętych liści wypełnionych miękkim materiałem i zszytych za pomocą pajęczej nici. Krawczyki nakłuwają liście ostrym dziobem i następnie scalają je, przeciągając nić przez otwory. Raniuszki, niepozorne małe ptaki, drobnymi powtarzalnymi ruchami za pomocą pajęczych nici tworzą warstwę z puchu topoli i mchu. Nić pajęcza jest zupełnie wyjątkowa. Cienka i mocna, ma wiele zastosowań. Pająki snują ją z łatwością. Wydzielina kądziołków przędnych pająka to zupełnie wyjątkowa substancja. Może wytrzymać uderzenie, jest jednocześnie mocna, elastyczna i lepka. Pająki wytwarzają ją w gruczołach przędnych wewnątrz ciała i następnie uwalniają przez niewielkie brodawki, zwane kądziołkami przędnymi, znajdujące się w tylnej części odwłoka. Pająki mogą produkować nawet do siedmiu różnych rodzajów nici o rozmaitym przeznaczeniu. Dziś wiemy znacznie więcej o budowie nici pajęczej i o procesie jej snucia. Wciąż jednak nie potrafimy odtworzyć tej niezwykłej substancji. Ale wykorzystanie jej naturalnej postaci w niewielkich ilościach i w rozsądny sposób może nam się opłacić.