Hipoteza

W "Hipotezie" reżyser Krzysztof Zanussi wprowadził pewne novum w stosunku do swojego dotychczasowego dorobku filmowego. Zrealizował film kostiumowy utrzymany w stylistyce opowiastki filozoficznej. Twórca tego zaledwie 27 - minutowego dzieła przedstawia scenariusz czysto hipotetycznych wydarzeń. Akcja filmu rozpoczyna się w 1913 r. Wiele rzeczy mogło się wówczas zdarzyć, może nawet to, co przeżył młody profesor nazwiskiem N. , wszak jego istnienie jest tylko hipotezą. Główny bohater to prawdziwy geniusz, już od dziecka wykazywał niezwykłe zdolności: w wieku ośmiu lat wygrywał z ojcem w szachy, w gimnazjum rozwiązywał w pamięci zawiłe zadania, a mając 21 lat, dzięki matematycznemu talentowi, uzyskał doktorat z perspektywą rychłej profesury. Teraz pracuje naukowo i chciałby dokonać ważnego odkrycia, które zmieni cały świat. Rzecz dzieje się w bliżej nieokreślonym uniwersyteckim mieście nad dużą rzeką. Jest piękna złota jesień. Rankiem, tuż po wczesnym wykładzie, profesor N. wychodzi na przechadzkę. Zmierza w stronę mostu nad rzekę, choć przecież mógł też wybrać inny kierunek do centrum miasta. ważne jest jednak to - dla filmowej hipotezy, że profesor zdecydował się właśnie na spacer nad rzekę. Kiedy wchodzi na most, najpierw słyszy krzyki, a potem dostrzega w nurtach rzeki młodą kobietę wzywającą pomocy. Szamocząca się rozpaczliwie ofiara najwyraźniej nie umie pływać. Profesor zamierza skoczyć na ratunek, ale w ostatniej chwili braknie mu odwagi. Wtedy nadjeżdża woźnica i widząc, co się dzieje, bez namysłu skacze z wysokiego mostu do wody. Wkrótce podpływa łódką inny mężczyzna i razem wyciągają niedoszłą topielicę. Gdyby profesor poszedł na spacer w innym kierunku albo wyszedł z wykładu kilka minut później, pozostałby w swoim mniemaniu człowiekiem o nieposzlakowanej reputacji. Ale tak się nie stało i teraz czuje się winny, dręczą go wyrzuty sumienia, że nie pomógł tonącej kobiecie. Z drugiej strony owe wyrzuty sumienia mogą stać się motorem wielkich wzlotów. Może więc profesorowi uda się dokonać rozbicia atomu albo skonstruować rakietę, by można było polecieć w kosmos? Rok 1913 r. nie przyniesie lotów na księżyc i nie dojdzie wtedy do rozbicia atomu, ale za parę miesięcy świat i tak będzie wyglądał zupełnie inaczej. Nadejdzie burza, która zmiecie z powierzchni Europy trzy mocarstwa i kilkadziesiąt milionów ludzi. Wybuch I wojny światowej rzuci młodego profesora N. na front. W okopach dosięgnie go przypadkowa kula. Lepiej więc, żeby ta opowieść o profesorze pozostała czystą hipotezą. HIPOTEZA Film kostiumowy, 26 min, Polska/RFN 1972 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Jerzy Zelnik, Stanisława Celińska, Danuta Rinn, Wanda Rucińska, Tomasz Witt