Klisze pamięci

Scenariusz, realizacja i komentarz: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Hubert Waliszewski "Gdzie są ci, co się wtedy o Polskę bili. Nie bali się ZOMO, pałek, prowokacji, utraty pracy i życia całej rodziny. Kto o nich pamięta? Gdzie są ci, co wtedy uwierzyli? Z miłości dla wolnej Polski poszli bez broni w bój. Kto o nich pamięta? O tych, co nigdy nie zdradzili, nie zaprzedali się...?" Poetyckie spojrzenie na sierpień '80 i lata kolejne polskiej historii poprzez pryzmat twórczości Stanisława Markowskiego, zamieszczonej w jego albumie. "Klisze pamięci" nie pozwalają wymazać minionego czasu, zapomnieć o ludziach, ich tragediach, patriotycznym zrywie. Stanisław Markowski z wielką pasją opowiada o swojej pracy w tamtych latach, pokazuje zdjęcia - świadectwa dramatycznych wydarzeń, rozgrywających się w kraju. Po wizycie papieża w 1979 r. w Polsce zaczęły się dziać ważne rzeczy. Wówczas wziął do ręki aparat fotograficzny, by rejestrować rodzącą się nową historię swej ojczyzny. Kilka lat wcześniej w 1977 r. uwiecznił na kliszy wszystko, co było związane z zabójstwem Staszka Pyjasa, potem ze śmiercią 70 - letniego Walentego Badylaka, który na krakowskim Rynku dokonał aktu samospalenia na znak protestu przeciwko utajnieniu zbrodni katyńskiej. Pamięć o tamtych dniach przywołują zdjęcia z brutalnej pacyfikacji Rynku przez ZOMO i oddziały milicji. Markowski zatrzymał wtedy w kadrze twarz zomowca, który dojrzał go wysoko na balkonie. Kolejna fotografia pokazuje już lufę broni gazowej skierowaną prosto w niego. Na szczęście, został wówczas tylko lekko draśnięty, co jednak przypłacił trzydniowymi zawrotami głowy i wymiotami z krwią. Na okładce albumu Stanisława Markowskiego "Fotografie 1980 - 1989" jest inne szczególnie ważne dla autora zdjęcie. Na Rynku krakowskim w kierunku gotowego na wszystko kordonu milicji biegnie trzech młodych ludzi, którzy wyrwali się z tłumu, a ich jedyną bronią jest biało - czerwona flaga. Więcej jest takich świadectw tamtych dni, fotografie zomowców strzelających, pałujących, oblewających bezbronnych silnym strumieniem z armat wodnych. Tłumy ludzi zalęknionych, poniżanych, upokarzanych, klęczących na bruku w rozpaczy i determinacji. W albumie są też wstrząsające zdjęcia z pogrzebu księdza Jerzego Popiełuszki, m.in. ukazujące zastygłą w bólu matkę. Wybitny polski artysta fotografik, twórca ponad 20 albumów fotograficznych pisze wiersze, muzykę, śpiewa piękne poetyckie utwory. Mieszka i tworzy w Krakowie. Jego wielokrotnie nagradzane prace są wystawiane w kraju i w największych galeriach świata. Fotografuje piękne krajobrazy Polski, zamki, pałace, kościółki. Jego ojciec, Kazimierz Markowski, studiował malarstwo w prywatnej pracowni prof. Wacława Łagodzińskiego, ucznia Jana Matejki. Brat, Aleksander Markowski, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, jest znanym pejzażystą i scenografem. Matka przekazała synom zamiłowanie do poezji, historii. Uczyła pieśni narodowych i harcerskich, pracowitości i odwagi. W latach 1980 - 1989 poświęcił się fotografii społeczno - politycznej, obrazującej walkę narodu polskiego o pełną niepodległość i suwerenność. Współpracował z opozycją i ruchem "Solidarność", był członkiem Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania, członkiem Komitetu Porozumiewawczego Związków Twórczych i Naukowych. W 1980 r. stworzył muzykę do pieśni "Solidarni", która stała się hymnem Solidarności. W filmie usłyszymy ją właśnie w wykonaniu samego Stanisława Markowskiego.