Pan Geldhab

Telewizyjna prezentacja napisanej wierszem sztuki znakomitego dramatopisarza. "Pan Geldhab" to w twórczości dramaturgicznej Fredry sztuka rzełomowa. Gdyby nie odniosła sukcesu, prawdopodobnie przyszły autor "Zemsty" odłożyłby pióro na zawsze. "Zacząłem pisać bez żadnej przewodni i gdyby Geldhab upadł w Warszawie, byłbym pewnie na tym skończył" - pisał pod koniec życia. Stało się jednak inaczej. Komedia spodobała się stołecznym widzom, a powodzenie zachęciło młodego autora do kolejnych literackich prób. Prapremiera "Pana Geldhaba" odbyła się 7 października 1821 roku w warszawskim Teatrze Polskim. Sztuka, choć napisana barwną, soczystą polszczyzną, nie dorównuje późniejszym dokonaniom Fredry "Ślubom panieńskim", "Zemście", czy "Damom i huzarom". Nie ma w niej jeszcze tak wnikliwych obserwacji psychologicznych i obyczajowych, nie ma tak brawurowo rozegranych dialogów, tak cienkiego humoru. "Pan Geldhab" stanowi coś w rodzaju "konspektu", "próbnego szkicu" do przyszłych arcydzieł. Nie znaczy to oczywiście, że jest kiepską komedią. Zdradza niezwykłą zdolność Fredry do wyławiania z otaczającej go rzeczywistości absurdów i zwykłej głupoty. Daje świetną próbkę Fredrowskiego języka i satyry. Ukazuje go wreszcie jako badacza ludzkich charakterów, a zwłaszcza tego, co w nich wypaczone i złe. Głównym bohaterem sztuki jest prymitywny dorobkiewicz, który zawdzięcza fortunę "szemranym" dostawom dla wojska. Geldhab uwielbia otaczać się luksusem, czym nieumiejętnie stara się pokryć swą znieczulicę i skąpstwo. Wydaje majątek na meble, zastawy stołowe i ubrania, lecz nie chce pomóc ciężko chorej siostrze. "Luks, luks u mnie być musi; zbytek wszelki..." - chełpi się, by za chwilę krzyknąć do kamerdynera: "A resztki wina scedzić mi do butelki". Jest jednak coś, co psuje Geldhabowe samopoczucie. Brak "odpowiedniego" pochodzenia. Geldhab chce rozwiązać ten "problem" przez małżeństwo córki Flory z księciem Radosławem, przeżywającym poważne kłopoty finansowe. Nie zważa przy tym wcale, że wcześniej obiecał rękę córki rotmistrzowi Ludomirowi. A młody żołnierz nie zamierza tak łatwo zrezygnować z ukochanej... Spektakl, 73 min, Polska 1992 Autor: Aleksander Fredro Reżyseria: Andrzej Łapicki Realizacja telewizyjna: Anna Minkiewicz Scenografia: Marek Lewandowski Obsada aktorska: Wiesław Michnikowski (Pan Geldhab), Małgorzata Pieńkowska (Flora), Wojciech Wysocki (Książę Radosław), Bogdan Baer (Lisiewicz), Artur Żmijewski (Ludomir), Jan Matyjaszkiewicz (Major), Krzysztof Wieczorek (Krawiec), Henryk Łapiński (Kamerdyner), Tomasz Sapryk (Konto), Sławomir Pacek (Komisant), Witold Wieliński (Piórko), Jacek Brzostyński (Lokaj)