„Eroica” (1958) | reż. Andrzej Munk

Bohaterowie Munka, ludzie wplątani w tryby historii, rozpaczliwie usiłują dokonać czynów bohaterskich, poświęcić się dla sprawy - i ponoszą klęskę. I warszawski cwaniak Dzidziuś Górkiewicz, który z narażeniem życia wykonuje bezsensowną misję, i porucznik Zawistowski w oflagu, który umiera, byle podtrzymać własną legendę.

„Kamienne niebo” (1959) | reż. Czesław Petelski, Ewa Petelska

Akcja filmu dzieje się podczas Powstania Warszawskiego. Pięciu ludzi jest zasypanych w piwnicy pewnej kamienicy. Próbują uwolnić się z pułapki, liczą też na pomoc z zewnątrz. Nie zdają sobie jednak sprawy z powagi sytuacji. Po dwóch dniach jeden z nich przystępuje do przebijania się przez ścianę, ale udaje mu się tylko wykuć dziurę do sąsiedniej piwnicy. Niespodziewanie gaśnie lampa.

„Kolumbowie” (1970) | reż. Janusz Morgenstern

Filmowa adaptacja najlepszej, zdaniem wielu krytyków, powieści Romana Bratnego - „Kolumbowie - rocznik 20”, a właściwie jej dwóch pierwszych tomów.

Serial Janusza Morgensterna opowiada o polskim ruchu oporu przeciw hitlerowskim okupantom, o młodzieży lat wojny, jej codziennym życiu i walce. Głównymi bohaterami są dwudziestoletni chłopcy, wplątani nagle w dramatyczną historię narodu i zmuszeni do podejmowania trudnych, nierzadko tragicznych decyzji. Z właściwą ich wiekowi fantazją, poświęceniem, ale i ze świadomością ogromu ryzyka i odpowiedzialności, podejmują nierówną walkę z wrogiem. Początkowo jest ona spontaniczna. Z czasem przeradza się jednak w zorganizowaną i dokładnie planowaną działalność dywersyjną.

Wielką zaletą filmu jest to, że reżyser nie ograniczył się do ukazania swoich bohaterów tylko w pracy konspiracyjnej. Sporo miejsca poświęcił też mniej heroicznemu obliczu okupacji. Sugestywnie ukazał osobiste dramaty i rozterki Zygmunta, Jerzego, Kolumba, Niteczki, opowiedział o ich miłościach skażonych mrocznym cieniem wszechobecnej śmierci; o drobnych i większych radościach jakby na przekór nieludzkiej rzeczywistości; o ich mężnej postawie, kiedy przyszło oddać życie na szańcach powstania.

„Godzina W” (1979) | reż. Janusz Morgenstern

Godzina „W” to zapis jednego, przełomowego dla dziejów stolicy dnia - 1 sierpnia 1944 roku. Niemcy powoli wycofują się z miasta. Całe podziemie czeka na rozkaz rozpoczęcia powstania. Trwają gorączkowe przygotowania do zbrojnego wystąpienia. W jednym z umówionych punktów zbiera się pluton Armii Krajowej pod dowództwem „Czarnego”. Ma zaatakować hitlerowskie koszary. Tuż przed akcją dowiadują się, że nie otrzymają wsparcia drugiego plutonu. Wybija godzina „W”. Młodzi żołnierze chwytają za broń.