Rodzina Kossaków

Film dokumentalny, 30 min, Polska 1995 Autorka: Hanna Terlecka Udział biorą: prof. Jacek Woźniakowski, prof. Kazimierz Olszański, Anna Bugnon-Rosset W artystycznej dynastii Kossaków linia męska reprezentowała malarstwo historyczno-batalistyczne, panie obdarzone były talentem literackim. Protoplastą rodu był Juliusz Kossak (1824-1899) - malarz, rysownik, ilustrator. Dominującym tematem jego twórczości stał się koń w najróżniejszych ujęciach, przede wszystkim w scenach z dziejów i wojen dawnej Rzeczypospolitej, obrazach powstańczych walk o niepodległość. W dziejach sztuki polskiej to Juliuszowi przypisana została pozycja piewcy tradycji szlacheckich i rycerskiej przeszłości narodu. W jego ślady poszedł syn Wojciech (1856-1942), stwarzając własny, niepowtarzalny styl malarstwa batalistycznego. Na jego zainteresowania niewątpliwie wpływ wywarła służba wojskowa. Wojciech studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie i podobnie jak ojciec w Paryżu i Monachium. Razem z Janem Styką malował słynną "Panoramę Racławicką", wystawioną w 1894 roku z okazji 100 rocznicy powstania kościuszkowskiego w specjalnym budynku we Lwowie, podczas wielkiej wystawy krajowej. Wojciech malował, oprócz panoram, obrazy historyczne z powstania listopadowego, z Legionów podczas I wojny światowej, wydarzenia z dziejów II Rzeczypospolitej. W takiej rodzinie również Jerzemu (1886-1955) pozostało kontynuować dzieło dziadka i ojca - został malarzem koni i ułanów. Malarską edukację zdobył w rodzinie. W jego malarstwie dominują tematy batalistyczne z lat współczesnych. Córki Wojciecha, Maria i Magdalena, oraz bratanica Zofia znalazły zasłużone miejsce w literaturze. Maria z Kossaków Pawlikowska-Jasnorzewska (1891-1945) pisała wiersze i dramaty. Jej poezje cenili Skamandryci, zwłaszcza Tuwim zachwycał się niezwykłą urodą jej strof. Tomiki "Niebieskie migdały", "Pocałunki", "Dancing", "Różowa magia" część czytelników potraktowała entuzjastycznie, inni uznali za obrazoburczą jej subtelną lirykę miłosną. Magdalena z Kossaków Starzewska-Niewiadomska, znana pod pseudonimem Samozwaniec (1894-1972) zasłynęła z prozy satyrycznej. Już jej pierwsza powieść, parodia "Trędowatej" Heleny Mniszkówny pt. "Na ustach grzechu", zyskała ogromne uznanie krytyki i czytelników. Magdalena Samozwaniec należała do najpopularniejszych pisarek, była kronikarką obyczajowych przemian w Polsce XX wieku. Swoistym portretem rodziny była "Maria i Magdalena", książka, w której opisała najbliższych, zwłaszcza ukochaną siostrę Marię zwaną w rodzinie Lilką. Jej poświęciła również drugie wspomnieniowe dzieło - "Zalotnicę niebieską". Ich stryjeczna siostra, Zofia Kossak-Szczucka (1890-1968) pisała powieści historyczne - "Krzyżowcy", "Król trędowaty", "Bez oręża", "Złota wolność", "Dziedzictwo". Film przybliża artystyczną rodzinę Kossaków i atmosferę "Kossakówki" - ich siedziby w Krakowie.