Rówieśnicy Niepodległości

Historia niepodległej Polski opowiedziana poprzez losy ludzi urodzonych dokładnie dziewięćdziesiąt lat temu. O swoim życiu opowiadają: Olgierda Kubicka, Janina Pradyszczuk, Julia Zielińska, Kazimierz Wader, Mieczysław Skorupiński, Helena Lusińska, Elżbieta Wnuk. Olgierda Kubicka urodziła się w Krakowie i tam przeżyła 80 lat. Obecnie mieszka w Warszawie. Jej matką chrzestną była Maria Piłsudska. Pamiątkowa fotografia i metryka chrztu zachowały się do dziś. Przy nazwisku matki chrzestnej napisano "żona komendanta". Jako uczennica gimnazjum p. Olgierda była podejmowana na Zamku Królewskim przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Wojenna zawierucha zagnała ją na Węgry, gdzie przeżyła oblężenie Budapesztu i pobyt w sowieckim obozie. Jednym transportem, wagonami bydlęcymi, wracała z Beatą Artemską do Polski, do swojego ukochanego Krakowa. Janina Pradyszczuk urodzona w Siedlcach, pochodzi z "tych" Dmowskich. Jako dziecko często chorowała, a siedząc w domu, przysłuchiwała się dyskusjom na tematy niepodległościowe; to był zawsze ich najważniejszy temat. Julia Zielińska urodziła się w Warszawie. Jej pierwszy adres to mieszkanie z ogródkiem przy placu Napoleona 2. Do dziś świetnie pamięta wiele wydarzeń historycznych, których była świadkiem. Podczas przewrotu majowego jej ojciec podawał żołnierzom na podwórku kawę, herbatę, coś do jedzenia. Absolwentka gimnazjum im. Emilii Plater, której matura przypadła na 1936 r. , bardzo dobrze pamięta pogrzeb marszałka Piłsudskiego w 1935 r. Udział w uroczystościach pogrzebowych był szkolnym obowiązkiem, ale Julii nikt nie musiał do tego przekonywać - była chowana w kulcie marszałka. Na zajęciach z przysposobienia wojskowego, na obozie letnim spotykała się z córkami Józefa Piłsudskiego. W czasie okupacji wyszła za mąż, urodziła dziecko. W 1945 r. straciła męża, który jako wojskowy zginął na wojnie. Po wyzwoleniu udało się jej dokończyć przerwane studia (studiowała na Politechnice na Wydziale Elektrycznym) i rozpoczęła pracę na kolei. Kazmierz Weder, urodzony na Solcu w Warszawie, był uczniem gimnazjum im. Rejtana, potem Władysława IV. Ostatecznie maturę zrobił jednak u salezjanów w Różanymstoku koło Grodna. W 1939 roku jako młody podchorąży brał udział w obronie Lwowa. Zaliczył Szepietowkę, obóz przejściowy do Katynia; udało mu się jednak zorganizować ucieczkę - przez Krasnystaw, Zamość i Lublin wracał do Polski. Trafił do Piastowa, gdzie mieszka do dziś. Mieczysław Skorupiński urodził się w Warszawie. Był jednym z 12 przedwojennych pracowników elektrowni, którzy po wyzwoleniu Pragi zgłosili się do władz z gotowością przystąpienia do pracy. W Elektrowni Warszawskiej pracował do 81. roku życia. Ma "fotograficzną" pamięć, jeśli chodzi o topografię przedwojennej Warszawy. Helena Lusińska z Warszawy maturę robiła w gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej. Tuż po maturze zaszła w ciążę i wyszła za mąż. Okupację przeżyła w Warszawie. Latem 1940 roku, mając złe przeczucia, wysłała dziecko do jego ojca poza Warszawę (byli już rozwiedzeni). W czasie powstania aresztowana i wywieziona do Niemiec, pracowała tam w fabryce AEG i tam też poznała, co to jest głód. Z Berlina wracała pieszo do Polski. Wnuk urodzona w Radomiu, wnuczka powstańca styczniowego, który przez siedem lat był przykuty do taczek w Nurylsku na Syberii. Kiedy wybuchła wojna, przerwała studia na ASP. W 1939 r. brała udział w obronie Radomia, była telegrafistką, potem sanitariuszką; jej kolejne miejsca zamieszkania to: Katowice, Wrocław i w końcu Warszawa. Pochowała dwóch mężów, dzieci nie ma.