Szczęście Frania

W jednym z wywiadów Włodzimierz Perzyński (1877-1930) oświadczył niegdyś, że komediopisarzem został przez przypadek, a raczej...z powodów, niewiele mających wspólnego ze sztuką. Brakowało mu po prostu pieniędzy na wypłacenie się z zaciągniętej wcześniej zaliczki. Chcąc wybrnąć z nieprzyjemnej sytuacji, napisał "Lekkomyślną siostrę" (1904), jak się później okazało jedną ze swych trzech najlepszych komedii. Pozostałe dwie to "Aszantka" (1907) i "Szczęście Frania" (1909). To głównie one sprawiły, że nazwisko autora "Pamiętnika wisielca" do dziś figuruje w podręcznikach literatury i na teatralnych afiszach. Próby poetyckie, jak również obfity dorobek prozatorski i publicystyczny Perzyńskiego są obecnie niemal doszczętnie zapomniane. "Szczęście Frania" to lekka komedia miłosna, w której pobrzmiewają także tony serio. Tradycyjnie zainscenizowany i dobrze zagrany spektakl Agnieszki Glińskiej umiejętnie je wydobywa. Zza fasady komizmu wyłania się "mały", lecz autentyczny dramat szlachetnego człowieka, któremu niskie urodzenie staje na drodze do tytułowego "szczęścia". Ironia losu jest tu podwójna. Nie dość, że pogardzany Franio przewyższa moralnie całe swoje otoczenie (może poza służącą Mroczyńską), to jeszcze realizacja marzenia jego życia przynosi mu nie tyle radość, co dotkliwe upokorzenie. Rozpieszczona i zepsuta Hela, córka państwa Lipowskich, pobiera lekcje malarstwa u zblazowanego artysty Otockiego, z którym potajemnie romansuje. Jej matka jakby czegoś się domyśla, urządza dziewczynie awantury i pod byle pretekstem wpada do pokoju, gdzie odbywają się lekcje. Hela, doprowadzona do wściekłości, ulega namowom Otockiego i decyduje się skrycie odwiedzić artystę w jego pracowni. Tymczasem w pannie Lipowskiej kocha się szaleńczo Franio, prostolinijny chłopak z nizin od lat służący u jej rodziców. Uczciwy i niegłupi cieszy się w domu swych chlebodawców statusem niemal krewnego. Nieodzowny do pomocy w kantorze, niezastąpiony w wieszaniu firanek, jedyny do pakowania walizek oraz tysiąca innych gospodarskich drobiazgów.