Szlak szkocki

Osiedlanie się Szkotów w Polsce na masową skalę rozpoczęło się w XV wieku i trwało do wieku XVII. Wiązało się z kwestiami religijnymi i gospodarczymi. Początkowo ludność szkocka osiedlała się w Gdańsku, Poznaniu, Warszawie, Krakowie, Lublinie, Zamościu i Lwowie. Społeczności szkockie były zazwyczaj małe, składały się z nie więcej niż kilku rodzin, najczęściej prezbiteriańskich, od połowy XVII wieku zdarzały się także grupy ewangelików reformowanych. Połowa XVI wieku przyniosła pewne zmiany. Ludność szkocka osiedlała się na terenach miast Korony. W Poznaniu zanotowano 62 Szkotów, lecz liczba ta później zmalała ze względu na dekret Stefana Batorego, który nakazał władzom miejskim usunąć Szkotów bez własności. Osiedlili się także w Bydgoszczy, gdzie zajęli się handlem oraz spławem drewna. W Warszawie byli obecni od XVI wieku. W 1571 roku przyznano pierwszemu imigrantowi prawo miejskie. W Małopolsce dużymi skupiskami były Kraków, Lublin, Lwów i Sandomierz. Już w XV wieku dwóch studentów ze Szkocji zapisało się na Akademię Krakowską. Szkoccy emigranci napływający do Polski nie byli grupą jednorodną, byli wśród nich zamożni szlachcice czy kupcy, jak i biedota. Oczywiście, osobom majętnym było łatwiej. Szybciej nabywali prawa miejskie, majątek i pozycję w hierarchii społecznej, częściej się szybciej asymilowali czy zmieniali wyznanie. Przełom XVII i XVIII wieku przyniósł zmianę w sytuacji Szkotów w Polsce. Coraz częściej zaczęli być traktowani jako heretycy i dysydenci. Około 1660 roku masowa emigracja dobiegła końca. W reportażu chcemy skupić się na Szkotach osiadłych w Wielkopolsce. Tu szlak szkocki łączy miasta dawnego pogranicza Wielkopolski, Wschowę, z miastami dawnego powiatu konińskiego, są to: Konin, Kleczew, Koło. Punktami etapowymi są Leszno, Gostyń, Jarocin, Pleszew, Kalisz, Konin, Żychlin. Z pobytem Szkotów w tych miejscowościach związana jest parafia kościoła Ewangelicko - Reformowanego w Żychlinie, do której przynależeli dawni mieszkańcy Konina i Kleczewa, a wśród nich przedstawiciele takich rodzin, jak Andrusowie, Benetowie, Gibbonowie, Meltonowie, Morrisonowie, Pekokowie, Thomsonowie. Część z tych rodzin pozostawała w Koninie i okolicy przynajmniej do początków XVIII wieku. Chcemy opowiedzieć o ludziach, którzy za swoją ojczyznę wybrali Rzeczpospolitą. O ich wkładzie w budowaniu małych ojczyzn, osiągnięciach, losach i życiu. O Szkotach, którzy mieszkali w Polsce i którzy tu właśnie znaleźli swój dom.