Wędrowanie z Bogiem

Historia koziańskich ewangelików jest pełna niespodzianek i zagadek. Pod Beskidami znaleźli się prawdopodobnie po spustoszeniu regionu przez Tatarów. Założono wtedy wiele miejscowości wokół Bielska, między innymi Kozy, Wilamowice czy Hałcnów. Tam dotarli prawdopodobnie dawni mieszkańcy północnych Niemiec, z obecnego pogranicza niemiecko - holenderskiego. W XVI wieku małopolskie Kozy przeszły Reformację według zasad kalwińskich. W drugiej połowie XVI wieku miejscowość była już ewangelicka, to samo stało się z miejscową parafią i kościołem, który służył koziańskim ewangelikom aż do 1658 roku. Potem ich położenie stawało się pod względem religijnym i ekonomicznym coraz gorsze. Po wojnach śląskich większość Śląska stała się częścią państwa pruskiego. Oprócz większej swobody wyznaniowej miało to również znaczenie ekonomiczne, ponieważ władza pruska prowadziła politykę gospodarczego wspierania nowych ziem. Dlatego powstał plan opuszczenia Kóz i założenia nowej miejscowościna ziemi będącej własnością księcia pszczyńskiego. Oprócz standardowych warunków kolonizacyjnych dodano koziańskim tkaczom i rolnikom dotacje na budowę domów, materiały budowlane i pożyczki. Ważne było również zapewnienie, iż na nowym miejscu szybko zostanie wybudowany kościół oraz powołany ewangelicki duchowny do opieki duszpasterskiej. Wszystko rozpoczęło się 25 maja 1770 roku. Był to piątek, dzień po święcie Wniebowstąpienia Pańskiego. Dla zapewnienia sprawnego opuszczenia Kóz oraz ze względu na bezpieczeństwo uciekinierów, towarzyszył im 70 - osobowy oddział wojskowy z Pszczyny pod dowództwem por. G. von Woyrscha. Część żołnierzy otoczyła dwór, a reszta pomogła w załadunku dobytku 67 koziańskich rodzin wyznania ewangelickiego. Ta część mieszkańców Kóz zdecydowała się opuścić Kozy. Łącznie 313 osób wraz z dobytkiem oraz z 400 sztukami bydła opuściło Kozy udając się na tereny ziemi pszczyńskiej. Grupa z Kóz dała początek wsi Hołdunów - dziś dzielnicy miasta Lędziny. To wydarzenie stanowiło kres istnienia najdłużej istniejącej chłopskiej ewangelickiej społeczności w Małopolsce.