Widmo wolności

Niełatwo streścić ten film. Składa się on z kalejdoskopowej kompozycji scen, które wynikają jedna z drugiej w dość szczególny sposób. Łączą je coraz to inne postaci, które przechodzą od epizodu do epizodu tylko na tej zasadzie, że tak chciał reżyser. Błędem byłoby jednak sądzić, że Bunuel rezygnuje z przysługującego artyście przywileju porządkowania świata. Pozorna anarchia jego wyobraźni poddana jest surowej dyscyplinie zarówno kompozycyjnej, jak i intelektualnej. Można nie podzielać pesymistycznej postawy Bunuela, ale nie można odmówić jego szyderstwom przenikliwości i logiki. Nade wszystko zaś należy podziwiać jego precyzję. Każda sekwencja "Widma wolności", każdy fabularny epizod, chociaż z reguły pozbawiony oczekiwanej pointy, jest wycieniowany w najdrobniejszych szczegółach i doprowadzony do maksimum wyrazistości. Nieważne, czy będzie to sekwencja z mnichami grającymi w oberży w pokera o szkaplerze i medaliki, czy absurdalny incydent zniknięcia dziewczynki, która zjawia się z rodzicami w komisariacie, gdzie nadal ignoruje się jej obecność i kontynuuje poszukiwania, czy historia snajpera, który z dachu wieżowca strzela do przechodniów, a pojmany i osądzony wysłuchuje wyroku śmierci i spokojnie wychodzi z sali rozdając autografy, czy wreszcie wykład profesora o społecznych konwenansach, ilustrowany opowieścią o przyjęciu, w czasie którego goście zasiadają wokół stołu na sedesach, a jedzenie - jako czynność wstydliwa - jest odbywane samotnie w zamknięciu. Ta osobliwa rewia dziwacznych, przesyconych czarnym humorem skeczów składa się na relację o naszym dzisiejszym świecie, z jego najbardziej typowymi obsesjami i problemami, pułapkami relatywizmu, obłudą, anarchią i terroryzmem. Jak wszystkie dzieła Bunuela "Widmo wolności" odznacza się perfekcją aktorskiego wykonania i realizacji. Jest tu 58 ról mówionych, a ogromna obsada składa się z aktorów francuskich, których twarze są dobrze znane, choć czasami niełatwo je umiejscowić.