Wniebowstąpienie

Białoruś, zima 1942 r. Otoczone przez Niemców oddziały partyzanckie, po dużych stratach w boju i po wyczerpaniu zapasów amunicji, szukają schronienia w lasach. W jednej z takich grup jest wielu rannych, a także kobiety i dzieci ocalałe z pacyfikacji okolicznych chutorów. Ponieważ głód doskwiera im wszystkim coraz bardziej, dowódca oddziału wysyła do najbliższej wsi po żywność dwóch partyzantów - Rybaka i Sotnikowa. Gdy docierają do celu, okazuje się, że z domostw i zagród pozostało tylko opustoszałe pogorzelisko. Rybak postanawia iść dalej, ale jego towarzysz jest już u kresu sił; mimo ataków kaszlu i wysokiej gorączki Sotnikow nie chce jednak zawrócić do lasu. W kolejnej, odległej o kilka wiorst wsi, obaj trafiają do domu sołtysa i mimo jego sprzeciwów rekwirują owcę. W drodze powrotnej natrafiają na grupę Niemców. Uciekając przed ich ostrzałem partyzanci próbują ukryć się w lesie. Sotnikow, ranny w nogę, usiłuje popełnić samobójstwo, ale Rybak wlecze go ze sobą. Niemcy gubią ślad. Skrajnie wyczerpani partyzanci docierają do chaty na odludziu. Gospodyni, Demczycha, widząc nadciągającą obławę, ukrywa partyzantów na strychu. Nagły atak kaszlu Sotnikowa zdradza jednak ich kryjówkę. Sotnikow przyjmuje swój los z determinacją, Rybak - tak dotąd silny i odważny - wpada w panikę, błaga o darowanie mu życia. Obaj schwytani trafiają przed oblicze śledczego Portnowa - zdrajcy, kolaboranta, przed wojną aktywisty partyjnego i agitatora. To on ma zadecydować o dalszym ich losie. Pochodząca z Ukrainy reżyserka Łarisa Szepitko dała swemu filmowi tytuł "Wniebowstąpienie", a nie "Sotnikow", jak w literackim pierwowzorze. Z głęboko realistycznej powieści uczyniła bowiem przypowieść moralną o odniesieniach biblijnych, traktat filozoficzny o kondycji ludzkiej w świecie rządzonym przez prawo siły. Dzieło to - jak pisali krytycy - jest zarazem hymnem na cześć człowieka, filmem przekonującym o sensie ofiary życia składanej w imię racji moralnych.