Zegarek

ZEGAREK Czas: 46 min, TVP 1961 Autor: Jerzy Szaniawski reż. Jerzy Antczak Realizacja: Joanna Wiśniewska Scenografia: Wojciech Sieciński wyk. Kazimierz Opaliński (Zegarmistrz), Tadeusz Łomnicki (Jan), Konstanty Pągowski (Mecenas), Antonina Gordon - Górecka (Pani) W podręcznikach historii i teorii radia "Zegarek" Jerzego Szaniawskiego pojawia się jako klasyczny przykład i jednocześnie wzór specyficznej dramaturgii radiowej. Słuchowisko napisane i zrealizowane w 1935 roku zyskało też uznanie słuchaczy, zdobywając drugie miejsce w plebiscycie na najciekawszą audycję - premierę przygotowała reż. Stanisława Perzanowska, a grali m.in. Stefan Jaracz, Juliusz Osterwa, Mieczysława Ćwiklińska. Wybitny dramaturg zastosował tu chwyt typowy dla teatru radiowego, wynikający z awizualności, a więc samej istoty tej sztuki. Oto w sklepie zegarmistrzowskim, podczas chwilowej nieobecności właściciela, ginie cenny zegarek. Młody, zaufany czeladnik twierdzi, że przez cały czas w zakładzie był tylko on. Zegarmistrz nie wierzy w zapewnienia chłopca, oskarża go o kradzież i wydala z pracy. Zagadka wyjaśnia się po latach - zegarek ukradła żona zegarmistrza, by dopomóc finansowo swojemu kochankowi. Pochylony nad warsztatem czeladnik nie dostrzegł jej i nie usłyszał kroków kobiety, ponieważ głuszył je turkot wozów przejeżdżających ulicą. Nie dosłyszeli ich również słuchacze, choć byli niemymi, a właściwie "ślepymi" świadkami kradzieży. Zamierzona przez autora mistyfikacja stała się koronnym dowodem na to, jak teatr radiowy z "niewidzialności" czyni swój fundament i instrument oddziaływania na wyobraźnię słuchacza. W widowisku telewizyjnym na pierwszy plan wysuwa się problematyka moralna, rozważanie na temat uczciwości, honoru, godności człowieka. Gdy pan Arden i jego dawny pomocnik Jan spotykają się po latach, żona zegarmistrza już nie żyje. Widząc jednak, że staruszek nadal bardzo ją kocha, młody człowiek zataja prawdę o kradzieży złotego zegarka.