Zielone - minione...

Adaptacja znakomitego opowiadania Lwa Tołstoja pod tytułem "Zapiski markiera" pomieszczonego w tomie "Opowieści Sewastopolskie" (1852). Notatki markiera, czyli kelnera w sali bilardowej posłużyły pisarzowi za narracyjny pretekst do ukazania dramatu jednostki poddanej zgubnemu wpływowi środowiska. Kreśląc smutne losy swego bohatera dał Tołstoj także przenikliwe studium młodzieńczej głupoty, naiwności i niedojrzałości. Intencją reżysera Gerarda Zalewskiego nie było zrealizowanie adaptacji noweli autora "Wojny i pokoju". Chciał raczej stworzyć "moralitet o uniwersalnym przesłaniu", co pozwoliło mu przenieść akcję w polskie realia, a konkretnie w XIX wiek na teren ówczesnego zaboru rosyjskiego. Nie sztafaż epoki jest jednak w "Zielonym - minionym" najistotniejszy. Dbałość o realistyczny konkret ustąpiła miejsca wnikliwemu, psychologicznemu studium hazardzisty, zmierzającego do własnej zguby. Zalewski świadom wymogów małego ekranu (jego poprzedni film telewizyjny - "Dom moich synów" zebrał znakomite recenzje) zadbał przede wszystkim o wykreowanie "wysublimowanego nastroju emocjonalnego". Niezwykle starennie dobierał też aktorów, nawet do ról drugoplanowych i epizodycznych. Odtwórcy najważniejszej postaci szukał aż siedem tygodni, zanim wreszcie zdecydował się na młodziutkiego Jana Frycza. Akcja "Zielonego - minionego" toczy się w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Młody dziedzic Ludwik Konarzewski dostaje pokaźny spadek. Opuszcza swój majątek i postanawia osiąść w mieście. Pewnego razu trafia do miejscowego "domu gry", gdzie w krótkim czasie opanowuje go gorączka hazardu. Od tej pory większość swego czasu i energii poświęca grze w bilard. Jego tak łatwo zdobyty majątek systematycznie maleje. Wreszcie Ludwik popada w długi. W jego otoczeniu zaczynają pojawiać się szumowiny, pozujące na doświadczonych opiekunów i nauczycieli życia. Młodemu amatorowi bilarda wydaje się, że jest poważany i ceniony w środowisku zawodowych graczy. Życie jednak szybko weryfikuje te iluzje. Dramat, 65 min, Polska 1976 Reżyseria: Gerard Zalewski Scenariusz: Gerard Zalewski i Andrzej Mandalian Występują: Jan Frycz, Władysław Dewoyno, Władysław Hańcza, Bożena Adamek, Zdzisław Wardejn, Jerzy Kamas, Andrzej Szczepkowski, Henryk Bista, Ewa Szykulska, Małgorzata Jóźwiak, Jerzy Bończak, Bogusław Sochnacki, Halina Chrobak, Józef Fryźlewicz i inni