128 dni

Ta dziwna historia ponoć zdarzyła się naprawdę i miała miejsce 31 grudnia 1956 r. w Kujbyszewie, czyli dzisiejszej Samarze. W drewnianym domu przy ulicy Czkałowa, podczas potańcówki u przyjaciół, 18 - letnia Zoja nie mogąc doczekać się na swego partnera, wzięła w ręce ikonę Mikołaja Błogosławionego. Tańcząca dziewczyna ze świętym obrazem nagle zastygła w bezruchu. Skamieniałej Zoi nie można było oderwać od podłogi, trzeba było wyciąć deski. Wieść o zadziwiającym wypadku rozeszła się lotem błyskawicy, wokół domu gromadziły się tłumy zwykłych ciekawskich, ale byli też lekarze, duchowni. Wierzący i niewierzący mówili o cudzie, co dla lokalnych władz stawało się coraz bardziej kłopotliwe, ze względu na religijny charakter zdarzenia. Najważniejsze dla miejscowych organów ochrony porządku publicznego było więc wyciszenie sprawy i przekonanie tłumów, że nie wydarzyło się nic nadzwyczajnego. Szybko postawiono patrol policyjny wokół domu, by nikt nie mógł zajrzeć do środka. Zoja pozostała w bezruchu przez 128 dni, potem odzyskała sprawność fizyczną, ale jej stan psychiczny pogarszał się. Jedni mówili, że zmarła w zakładzie psychiatrycznym, inni utrzymywali, że wyszła ze szpitala i pod zmienionym nazwiskiem zamieszkała w innym miejscu, gdzie żyje do dziś. Przez lata opowieść o Zoi była przekazywana jedynie z ust do ust. Nie zachował się żaden dokument potwierdzający, że to zdarzenie miało miejsce naprawdę. W lutym 1999 r. w Samarze spłonęła miejscowa placówka Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, wraz z nią poszła ponoć z dymem cała dokumentacja dotycząca sprawy Zoi. Opowieść o Zoi dokumentalistka Halina Aczkasowa przedstawia na tle historycznego rysu stosunków państwo - Kościół. Dokument jest bogato ilustrowany archiwalnymi materiałami filmowymi, przybliżającymi dzieje rosyjskiego Kościoła prawosławnego. Autentyczne zdjęcia są bardziej wymowne niż opisy historyków i pozwalają łatwiej zrozumieć, jaka wówczas była Rosja. 23 stycznia 1918 roku mocą specjalnego dekretu rządu Kościół prawosławny został oficjalnie oddzielony od państwa i szkolnictwa. Pozbawiono go wszelkich uprawnień i majątku, skonfiskowano złoto, srebro, diamenty, brylanty, które sprzedano na Zachód. Od tej pory ludzie mieli chwalić władzę radziecką, zamiast modlić się do Boga. W 1932 r. Józef Stalin ogłosił pięciolatkę antyreligijną, co wiązało się z burzeniem zabytkowych cerkwi, paleniem religijnych dzieł sztuki. O historii Zoi mówią m. in. w filmie: arcybiskup Samary i Syzrania, prof. Inna Truchanowa - kierownik katedry anestezjologii samarskiego Uniwersytetu Medycznego, Kalerina Katrienko z Wydziału Dziejów Społeczno - Politycznych obwodu samarskiego. Film dokumentalny, 2009 Scenariusz i reżyseria: Halina Aczkasowa Zdjęcia: Maciej Krogulski