Było, nie minęło - kronika zwiadowców historii

1. Czas wielkiej próby 2. By przemówił krajobraz Dziś opowiemy o bardzo szczególnym bohaterstwie. Nie ma surowszego egzaminatora dla ludzkich postaw niż wojna. Zwyczajnych ludzi zwykła stawiać w skrajnie niezwykłych sytuacjach. Ale z całego jej przerażającego chaosu wyłowić można historie piękne, godne zapamiętania i uwiecznienia. Mimo upływu lat nie straciły ani siły, ani blasku i mogą porwać kolejne pokolenia. 15 października 1941 r. generalny gubernator Hans Frank wydał zarządzenie przewidujące karę śmierci dla każdego Polaka pomagającego Żydom. W praktyce zarządzenie to prowadziło do odpowiedzialności zbiorowej. Mordowano całe rodziny, niekiedy całe wioski. Historykom jak dotąd nie udało się policzyć Polaków, którzy stracili życie w takich okolicznościach. Bardzo ogólnikowe szacunki mówią o kilkudziesięciu tysiącach. A większość ofiar pozostaje anonimowa. Dziś odwiedzamy Łaskarzew, w którym taka historia się zdarzyła. Kolejna nasza wyprawa również w tle ma zmagania z czasem i zapomnieniem postępującym w ślad za nim. Nie tak dawno z kolegami ze Stowarzyszenia Wizna, u krakowskich specjalistów od architektury krajobrazu szukaliśmy odpowiedzi na pytanie, jak mimo całych przemian dotykających miejsc dziejowo ważnych, dać turyście szansę odczucia ich historycznego wymiaru. Teraz przyszła pora na działania praktyczne. W miarę starań o te miejsca zmienia się również nasz sposób patrzenia na nie. Na początku widzieliśmy w Wiźnie tylko ruiny betonowych schronów owiane legendą, teraz zaczynamy dostrzegać cały przemyślany i skomplikowany system obrony. Podobnie z postaciami obrońców tej reduty. Zaczęło się od kapitana Raginisa, a teraz to już cały szereg znanych z imion i nazwisk oficerów i żołnierzy.