Człowiek doskonały

W pewnej anegdocie na temat praskich strukturalistów rozgorączkowani naukowcy prowadzą zaproszonego przez siebie gościa do pomieszczenia, w którym mogą się pochwalić złapanym przez siebie fonemem, podstawową cząstką znaczeniową językoznawstwa strukturalnego. Przez kilkanaście lat swojej twórczości, Jorgen Leth przypominał poszukiwacza, starającego się przenieść na ekran pewną naukową utopię. Człowiek idealny to sztandarowy przykład jego wczesnego stylu, łączącego dokument kreacyjny z antropologicznym esejem. Po "Życiu w Danii" oraz "Good and Evil" reżyser zsumował dotychczasowe doświadczenia i wyraził się w najpełniejszy sposób. Rolę ekranowego wyraziciela swoich myśli reżyser powierzył aktorowi Clausowi Nissenowi, z którym związał się we współpracy na trzydzieści lat. Razem z Nissenem i aktorką Maiken Algren trafiamy do pustego pomieszczenia, jakby celowo przygotowanego do destylacji ludzkiej natury. U Letha, ascetyczna i intelektualna kompozycja, eliminuje z kadru wszystko to, co zbyteczne. W centrum zainteresowania pozostaje natura człowieka i istota jego myśli. Jak w laboratorium, Leth wprawia w ruch bohaterów, obserwuje ich, a następnie wyciąga wnioski. A teraz zobaczymy człowieka idealnego w akcji, mówi Leth, zaś mężczyzna w czarnym smokingu wykonuje szereg gestów: dotyka z zainteresowaniem swojej twarzy, nabija fajkę, obcina paznokcie, rozbiera się. Kamera niekiedy zbacza z utartego kursu, aby wyłapać anatomiczny szczegół obserwowanych postaci albo gubi się w pustej przestrzeni, żeby przypomnieć widzom o sztuczności całej sytuacji. "Człowiek idealny" był w swoim czasie prawdziwym wydarzeniem. Inspirował prostotą przekazu i intelektualną głębią. Zachwycił się nim, między innymi, Jean - Luc Godard. Lars von Trier odniósł się do niego w "Pięciu nieczystych zagraniach", swoim filmowym spotkaniu z Jorgenem Lethem.