Demon komizmu - Antoni Fertner

Film dokumentalny, 28 min, Polska 1987Reżyseria: Tadeusz Pawłowicz, Zbigniew Wawer "Demon komizmu", "arcymistrz humoru", "król komedii", "przedwojenny Louis de Funes" to tylko niektóre etykietki, przypinane Antoniemu Fertnerowi (1874 - 1959) zarówno za życia, jak i po śmierci. Jedno nie ulega wątpliwości. Był wybitnym aktoremkomediowym, obdarzonym na tyle dużą skalą emocji, że jego ojcowie, kupcy, ziemianie, prominentni urzędnicy państwowi, gubernatorzy iprezesi nie stanowili powielanego do znudzenia farsowego stereotypu. Każdemu z nich ofiarowywał Fertner cząstkę własnej wrażliwości iwyobraźni. Każdego starał się wyposażyć w rys indywidualności, przykuwający uwagę widza i pozostający w pamięci. Niski wzrost, okrągła twarz, niespecjalny głos, wyraźna nadwaga i postępująca łysina dla większości aktorów stanowiłyby źródło kompleksów i przyczynę zawodowych niepowodzeń. AntoniFertner z defektów swej fizjonomii uczynił atut. Bez jego korpulentnejsylwetki nie sposób sobie już dziś wyobrazić takich filmów, jak"Romeo i Julcia", "Antek policmajster", "Jaśnie pan szofer", "Ada, to nie wypada", "Będzie lepiej" czy "Papa się żeni". Lecz nie tylko dlatego nazwisko Fertnera zawsze już będzie przywoływane, gdy mowa o historii rodzimego kina. Drugim powodem jest fakt, że przyszły "demon komizmu" zagrał w 1908 roku główną rolę w pierwszym polskim filmie fabularnym pt. "Antoś pierwszy raz w Warszawie". W owego Antosia wcielał się później jeszcze kilkadziesiąt razy, zarówno w Polsce, jak i w Rosji, zyskując i tu, i tam ogromne powodzenie. Coraz bardziej zaawansowany wiek nie przeszkadzał mu w artystycznym rozwoju. W wieku 64 lat zadebiutował jako aktor... śpiewający. Było to w "Zapomnianej melodii" Konrada Toma i Jana Fethkego, zrealizowanej w 1938 roku. Po wojnie Fertner nie wrócił już do filmu. Skoncentrował się na pracy w teatrze i pisaniu wspomnień. Film Tadeusza Pawłowicza i Zbigniewa Wawra to próbabiografii "demona komizmu", bogato ilustrowana fotografiami z jego życia rodzinnego i zawodowego. Nie zabrakło oczywiście fragmentów najsłynniejszych ról Fertnera.