Elżbieta, królowa Anglii

Panowanie Elżbiety I zapisało się jako "złoty" okres w historii Anglii. Lata 1558 - 1603 to czas nieustannego wzrostu potęgi gospodarczej, politycznej i religijnej Albionu. Blisko półwiecze rządów królowej - dziewicy było czymś tak wyjątkowym, że ukuto dla niego specjalną nazwę - czasów elżbietańskich. W epoce, kiedy nikomu nie śniło się o emancypacji, Elżbieta budziła podziw nie tylko swą nietuzinkową urodą, lecz także niepospolitą inteligencją (władała pięcioma językami), siłą charakteru i zmysłem politycznym. Nigdy nie wyszła za mąż i - jak wieść niesie - do końca życia zachowała cnotę. Nie znaczy to bynajmniej, że była kobietą oschłą i nieczułą. Miała licznych faworytów (najsłynniejszy z nich to hrabia Essex) i pretendentów do ręki (m.in. król Hiszpanii Filip II). Afekt do tych pierwszych starannie jednak ukrywała przed światem, z tymi drugimi zaś nie chciała dzielić się władzą. Niebanalna osobowość i dzieje Elżbiety od dawna inspirowały prozaików, dramaturgów, filmowców. W znanym serialu angielskim z 1971 roku poświęconym życiu królowej wybitną kreację stworzyła Glenda Jackson. W Polsce rolę Elżbiety I odtwarzały m.in. Maria Przybyłko - Potocka i Zofia Jaroszewska. Obie w sztuce Ferdynanda Brucknera (właściwie: Theodora Taggera, 1891 - 1958), austriackiego dramaturga, który największe sukcesy odnosił w latach trzydziestych. Napisany w 1934 roku dramat pt. "Elżbieta, królowa Anglii" przyniósł mu światowy rozgłos. Pisarz zawdzięczał go głównie znakomitemu opanowaniu rzemiosła (soczyste dialogi, wyraziste i bogate psychologicznie postaci, symultaniczne prowadzenie akcji) oraz umiejętnemu tasowaniu faktów historycznych i dopasowywaniu się do aktualnych mód intelektualnych (freudyzm). Stanowczo nie był natomiast typem myśliciela, porażającym głębią refleksji na temat władzy, samotności, przemijania, czy odwiecznego konfliktu między racjami serca i rozumu. Nie dziwi więc, że popularność "Elżbiety..." z upływem czasu malała. Sławny ongi dramat zachował jednak ukryty potencjał, który w rękach wytrawnego reżysera może ożywić ten już dziś nieco anachroniczny tekst. Owym potencjałem są role, dające ogromne możliwości aktorom. Bezbłędnie dostrzegł to i wykorzystał Laco Adamik, realizując w 1984 roku blisko trzygodzinną, telewizyjną adaptację sztuki Brucknera. Na odtwórczynię tytułowej bohaterki reżyser wybrał Teresę Budzisz - Krzyżanowską. Aktorka zgodziła się zagrać nie bez oporów, o których tak mówiła w jednym z wywiadów: "Pamiętam zachwycającą kreację Glendy Jackson w angielskim serialu"Elżbieta, królowa Anglii". Obawiałam się nieuchronnych, jak mi się wydawało, porównań. Teraz myślę, że moje obawy były niesłuszne. Tamta Elżbieta to była pełnowymiarowa postać w jej