Kartka z podróży

Debiut Waldemara Dzikiego, zrealizowany na podstawie również debiutanckiej powieści Ladislava Fuksa pt. "Pan Teodor Mundstock". Już w swojej pierwszej książce czeski pisarz ujawnił, widoczną i w późniejszych utworach, skłonność do traktowania fabuły jako pretekstu do analizy psychologicznej bohaterów. Młody reżyser poszedł tym tropem i odniósł pełny sukces. Akcja filmu toczy się w pierwszych latach II wojny światowej, za murami getta. Życie płynie tu w miarę spokojnie, hitlerowcy nie przystąpili jeszcze do "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej". Daje się wszakże wyczuć rosnący niepokój i lęk przed jutrem. Nie zamyka się przecież ludzi w gettach bez przyczyny. Przeczuwający zagładę Żydzi wybierają różne sposoby spędzenia ostatnich tygodni przed śmiercią. Jedni nie przyjmują do wiadomości okrutnych wyroków losu; drudzy liczą na cud; trzeci "nadrabiają" stracone lata, szukając zapomnienia w hulankach; jeszcze inni z kolei skrupulatnie stosują się do rozporządzeń okupanta w nadziei na uratowanie życia. Do tych ostatnich należy Jakub Rosenberg, intelektualista i samotnik, którego Niemcy przeznaczyli do sprzątania ulic. Widząc, że coraz więcej ludzi wokół otrzymuje wezwania do transportu (co stanowi de facto wyrok śmierci), nie pozwala sterroryzować się strachowi. Ze zdumiewającą skrzętnością i pragmatyzmem rozpoczyna przygotowania do swojej ostatniej drogi. Szykuje odpowiednie ubranie, daje się pobić w sprowokowanej bójce, śpi na podłodze, ćwiczy z ciężarami. Próbuje za wszelką cenę ocalić własną godność, nie poddać się ani złudzeniom, ani rozpaczy. Kiedy dostaje pod opiekę małego Dawida, syna znajomych, stara się i jemu zaszczepić własny punkt widzenia. "Waldemar Dziki ukazał w swym filmie nienowy przecież w kinie problem postaw jednostki w sytuacji ostatecznego zagrożenia. Znalazł jednak dla jego egzemplifikacji własny kształt i charakter. "Kartka z podróży", choć przecież debiut, zadziwia rzetelnością realizacji i dojrzałością twórcy. Zwraca uwagę także perfekcyjne prowadzenie aktorów" - pisał jeden z recenzentów.