Koło historii

Reportaż poświęcony historii i odbudowie obserwatorium astronomicznego znajdującego się kiedyś na Kresach II Rzeczpospolitej. Wiosną 1935 roku na górze Czarnohora w Karpatach Wschodnich zebrano 1500 metrów sześciennych kamienia i rozpoczęto budowę drogi. Trudzili się przy tym miejscowi Huculi, wspierani przez polskich żołnierzy. Brukowana droga w ukraińskiej wsi Krasnyk, zbudowana przez wojsko polskie, służy tamtejszym mieszkańcom do dziś. Tak powstał jeden ze strategicznch projektów Rzeczypospolitej. W warunkach ówczesnej geoprzestrzeni i szerzenia się faszyzmu w Europie obserwatorium było niezwykle ważne, zwłaszcza na granicy Polski z Węgrami. Na szczycie góry, kilka metrów od obserwatorium znajdował się słup graniczny nr 16 polsko - czechosłowackiej granicy. A w pobliżu niedalekiej góry Stih stykały się granice trzech państw: Polski, Rumunii i Czechosłowacji. Budowlę nazywano popularnie Białym Słoniem między innymi od śniegu, który ją szczelnie w zimie oblepiał. Krążyło wokół niej sporo mitów i legend. Że jest ważną siedzibą polskiego wywiadu (w rzeczywistości była tam tylko strażnica Korpusu Ochrony Pogranicza), że potężne lunety i teleskopy to tak naprawdę działa przeciwlotnicze... Po wojnie budowla niszczała. W roku 2013 ruszył kolejny, trzeci etap odbudowy przedwojennego obserwatorium astronomicznego na górze Pop Iwan w ukraińskich Karpatach. O tym opowiemy w reportażu dokumentalnym "Biały słoń patrzy w gwiazdy".