Komunizm. Historia pewnego złudzenia

(COMMUNISM HISTORY OF AN ILLUSION. LENIN'S REVOLUTION) Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy 2005 Reżyseria: Christian Weisenborn Scenariusz: Peter Glotz, Christian Weisenborn Zdjęcia: Christian Bormann, Jurij Brodski, Michael Wulfes Trzyczęściowy film dokumentalny ukazujący dzieje komunizmu w Rosji od czasu I wojny światowej do rozpadu Związku Radzieckiego w 1991 r. Autorzy filmu i komentatorzy - historycy, politycy, socjologowie, politolodzy - m. in. Egon Bahr, Zbigniew Brzeziński, Helmut Schmidt, Timothy Garton Ash - analizują idee i kolejne etapy rewolucji bolszewickiej, budowy i funkcjonowania państwa i wyjaśniają, jak doszło do upadku systemu komunistycznego, który ewoluował od światowej potęgi do politycznego niebytu. Wszystko to rozpatrują w sytuacji i wydarzeń społeczno - politycznych na świecie. Część pierwsza obejmuje okres od wybuchu I wojny światowej do śmierci Lenina w styczniu 1924 r. Przedstawia idee i politykę wewnętrzną Lenina, a także wpływ rewolucji bolszewickiej w Rosji na wydarzenia w Niemczech w latach 1918 - 19. Dzięki unikatowym zdjęciom archiwalnym widzowie mają okazję prześledzić na ekranie wybuch rewolucji październikowej, wojnę domową, przebieg reformy rolnej, powstanie w Kronsztadzie, wprowadzenie Nowej Polityki Ekonomicznej (NEP) i wiele inych wydarzeń tamtego okresu. Rewolucję Październikową i początki Kraju Rad otacza wiele mitów. Pierwszym z nich jest szturm na Pałac Zimowy. Wbrew temu, co pokazywał film Eisensteina "Październik", przewrotu dokonała grupa zaledwie kilkuset czerwonogwardzistów pod wodzą Lwa Trockiego. Ale nieposkromiona żądza władzy Lenina sprawiła, że to on objął najpierw kierownictwo w partii, a później w całej Rosji. Już w szkole Władimir Iljicz Uljanow odznaczał się zdolnościami i inteligencją. Idąc w ślady brata rewolucjonisty, on również nim został i przyjął pseudonim Lenin. Carska Rosja była społeczeństwem chłopskim, a ż 80 procent ludności pracowało w rolnictwie, ale wielu chłopów, chociaż po zniesieniu pańszczyzny w 1861 r. , byli wolni, nie miało własnej ziemi. Z nędzy na wsi uciekali do miast, gdzie jako robotnicy harowali za głodowe pensje. Reżim carski opierał się wszelkim próbom demokratyzacji, a nie od dziś wiadomo, że im bardziej zacofany kraj, tym większe prawdopodobieństwo gwałtownych protestów. Lenin, zdolny teoretyk i urodzony mówca, został przywódcą radykalnego skrzydła rosyjskiej socjaldemokracji. Bolszewicy głosili dyktaturę proletariatu. Zdaniem Lenina, wybuch I wojny miał zwiastować rychły koniec kapitalizmu. Ale to nie Lenin, przebywający wówczas na wygnaniu w Szwajcarii, rozpoczął rewolucję. Przyłączył się jednak do niej we właściwym momencie - w kwietniu 1917 r. W maju powrócił też do Rosji Lew Trocki. Zaraz po zwycięstwie rewolucji nowy rząd zaczął wcielać w życie plany Lenina i rozdawać ludziom ziemię, pozyskując w ten sposób ich poparcie. Ale w pierwszych wolnych wyborach w listopadzie 1917 r. bolszewicy zdobyli tylko jedną czwartą głosów. Zwyciężyli socjaliści - rewolucjoniści, czyli eserowcy. Widząc, że jego władza jest zagrożona, Lenin założył tajną policję Czeka kierowaną przez Feliksa Dzierżyńskiego. Demokracja w Rosji jak szybko się zaczęła, tak równie szybko się skończyła. Zaledwie trzy miesiące po rewolucji zaczęto wysyłać dysydentów do obozów pracy. Karano również ich rodziny. Utopię przystosowywano siłą do rzeczywistości, nazywając zresztą rzecz po imieniu - czerwonym terrorem. Wojna domowa miała też inne przerażające następstwa: wielki głód, który pochłonął 5 mln ofiar. Narastały oznaki kryzysu. Lenin musiał zmianić kurs.