Konstytucja Trzeciego Maja

Spektakl, 86 min, Polska 1976Autorzy: Andrzej Lipiński, Grzegorz KrólikiewiczReżyseria: Grzegorz KrólikiewiczDrugi reżyser: Kazimierz Korytowski Realizacja tv: Ryszard Kośmiński Scenografia i kostiumy: Mariusz Chwedczuk, Wojciech Mierzwiak Opracowanie inscenizacyjne: Andrzej Lipiński, Grzegorz Królikiewicz Występują: Wieńczysław Gliński, Józef Duriasz, Józef Fryźlewicz, Wacław Ulewicz, Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Tadeusz Janczar, Zygmunt Malanowicz, August Kowalczyk, Leszek Herdegen, Władysław Kowalski, Henryk Giżycki, Tadeusz Borowski, Grażyna Barszczewska, Anna Milewska, Aleksander Gąssowski, Bolesław Płotnicki, Jerzy Kaliszewski, Tadeusz Pluciński, Stanisław Niwiński, Jerzy Bończak, Mieczysław Milecki, Olgierd Łukaszewicz, Jan Ciecierski, Eugeniusz Kamiński, Stanisław Brejdygant, Bogusz Bilewski, Małgorzata Potocka, Andrzej Przybylski, Stanisław Zatłoka, Barbara Zgorzalewicz, Mieczysław Kalenik, Bogdan Łysakowski, Franciszek Trzeciak, Mieczysław Patek, Jerzy Cnota i inniWidowisko teatralne, przedstawiające okoliczności i konsekwencje uchwalenia Konstytucji 3 Maja - od czasurozpoczęcia obrad przez Sejm Czteroletni (1788 - 1792) do momentu przystąpienia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do Targowicy (23 lipca 1792). Spektakl (pierwotnie noszący tytuł "Konstytucja 3 Maja") zrealizowano w rekordowym czasie trzech tygodni. Telewizyjna prapremiera odbyła się 3 maja 1976 roku, w 185, rocznicę ogłoszenia pamiętnej Ustawy Rządowej. Realistyczno - metaforyczne dzieło Królikiewicz przypadło do gustu polskiej widowni, lecz wywołalo liczne kontrowersje historyków. Jerzy Mikke i Jerzy Łojek - autorzy początkowej wersji scenariusza - kiedy zobaczyli, co zostało po "obróbce" reżysera, zrzekli się praw do autorstwa tekstu. Drugi z nich napisał nawet spory artykuł wytykający inscenizacji Królikiewicza poważne niejasności i błędy historyczne. Wskutek interwencji cenzury filipikę Łojka opublikowano dopiero 5 lat później, kiedy z okazji 190. rocznicy Konstytucji Telewizja po raz kolejnynadawała "Trzeci maja". Mimo upływu lat i sprzecznych ocen, widowisko Królikiewicza wciąż cieszy się uznaniem publiczności. Jego walory artystyczne, a zwłaszcza znakomite kreacje aktorskie, wielokrotnie chwalili nawet ci, którzy wytykali reżyserowi mijanie się z prawdą historyczną. Spektakl Królikiewicza ma bowiem w sobie to coś, co sprawia, że zostaje w pamięci. A na to już nic nie można poradzić.