Między dźwiękiem a ciszą - wspomnienie o Witoldzie Lutosławskim

Nazwisko zmarłego w 1994 roku Witolda Lutosławskiego wymieniane jest obok klasyków muzyki współczesnej takich jak Szymanowski, Bartók, Strawiński, Britten. Przyznać należy, że artysta był bardziej ceniony za granicą niż w kraju: otrzymał wiele honorowych doktoratów od czołowych uniwersytetów z całego świata, członkostwo najzacniejszych międzynarodowych instytucji, ordery, tytuły - w sumie ponad 70 najwyższych międzynarodowych odznaczeń artystycznych i naukowych, w tym Polar Music Price, uznawaną za muzyczną Nagrodę Nobla. Witold Lutosławski urodził się w 1913 roku w rodzinie znanych działaczy politycznych i społecznych. Odebrał gruntowne wykształcenie: prywatne lekcje muzyki, studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim, ukończył także Wydział Fortepianu i Wydział Kompozycji Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie. Podczas okupacji niemieckiej uczestniczył w kampanii wrześniowej, a potem, by zarobić na utrzymanie, grywał w kawiarniach, zwykle w duecie fortepianowym z Andrzejem Panufnikiem. Z tamtego okresu pochodzi kompozycja "Wariacje na temat Paganiniego" na dwa fortepiany, do dziś chętnie wykonywana przez najznakomitszych pianistów. W 1954 roku Lutosławski ukończył pisanie "Koncertu na orkiestrę", utwór ten jest jednym z fundamentalnych dzieł polskiej muzyki powojennej. Kompozytor przejął zasadę Strawińskiego, zgodnie z którą co rok tworzył nowe dzieło. Wśród wielu utworów na uwagę zasługują m.in. Pierwsza Symfonia, Muzyka żałobna na orkiestrę smyczkową, Gry weneckie na orkiestrę kameralną, Trzy poematy Henri Michaux na chór i orkiestrę, Kwartet smyczkowy, Druga Symfonia, Trzecia Symfonia, Koncert na obój i harfę. Pisał także muzykę teatralną, filmową oraz utwory dla dzieci. Taka wielość form i stylów wskazuje na niebywały talent i swobodę w posługiwaniu się dźwiękami. Lutosławski należał do kompozytorów, którzy w twórczości odwołują się do wrażliwości muzycznej człowieka XX wieku i zawsze starał się tę wrażliwość poszerzać. Kiedy umarł, jego przyjaciel, Jerzy Waldorff, powiedział: prawdziwy artysta żyje długo nie w ciele, tylko w dziele swoim. Film przedstawia sylwetkę wielkiego kompozytora. O tym, jakim był człowiekiem i artystą mówią: Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi, Jan Krenz, Krzysztof Jakowicz, Edward Pałłasz, Józef Patkowski, Krystyna Witkowska, Grzegorz Michalski, Krzysztof Meyer i Tadeusz Kaczyński. Ich wypowiedzi przeplatają fragmenty kompozycji Witolda Lutosławskiego.