Powrót na Bataan

Film wojenny i to w podwójnym znaczeniu tego słowa. "Powrót do Bataan" to opowieść o zmaganiach z Japończykami na Filipinach kręcona na gorąco, jeszcze w czasie trwania walk. Kinematografia amerykańska nie czekała z przedstawieniem II Wojny Światowej na jej koniec. Filmy wojenne, z mocnymi patriotyczno-propagandowymi akcentami, powstawały niemal od przystąpienia Stanów Zjednoczonych do wojny. Jednym z takich obrazów jest "Powrót do Bataan". Scenariusz oparty został na prawdziwych wydarzeniach, oczywiście stosownie zheroizowanych na potrzeby krzepienia serc amerykańskiej widowni. Akcja rozpoczyna się wraz z zajęciem Filipin przez Japończyków. Większość żołnierzy broniącego wysp amerykańskiego garnizonu trafia do okrutnej niewoli. Wśród tych, którym udało się uniknąć tego losu jest pułkownik Joseph Madden (John Wayne). Oficer nie zmierza składać broni i organizuje antyjapońską partyzantkę filipińskich patriotów. Przez następne lata Madden ze swoimi żołnierzami nęka okupantów, czekając na odsiecz generała McArthura, który ewakuując się z Filipin na początku wojny zapowiedział, że jeszcze tu wróci. Obietnica zostaje spełniona, zbliża się dzień zwycięstwa. Gwiazda "Powrotu do Bataan", John Wayne, zdążył zostać ulubieńcem amerykańskiej widowni jeszcze w latach 30. jako bohater westernów. W czasie wojny ten mocny człowiek hollywoodzkiego kina grał w obrazach batalistycznych i propagandowych. W "Powrocie do Bataan" partneruje mu młody Anthony Quinn, aktor z meksykańskimi korzeniami, wykorzystywany w Hollywood do wszelkiego rodzaju ról etnicznych - tym razem gra Filipińczyka (sic! ). "Powrót do Bataan" kręcony był w czasie trwania walk na Pacyfiku. Scenariusz pisany był w dużej części na gorąco; scenarzyści kilkakrotnie musieli modyfikować fabułę podczas zdjęć, aby nadążyć za aktualnym rozwojem wypadków na froncie. Obraz Edwarda Dmytryka może dziś razić propagandowym patosem, ale dynamiczne sceny walk do dziś się nie zastarzały; "Powrót do Bataan" pozostaje interesującym dokumentem czasu, w którym powstał.