Sonata b

Witkiewiczowska "Sonata... " rozgrywa się w Mordowarze u stóp góry Czikla, w salonie Babci Julii, w "metafizycznej dziurze" będącej schronieniem dla ludzi wierzących w sztukę, filozofię, tradycję. Tutaj cierpi męki twórcze Nowy Faust, kompozotor Istvan, szukający natchnienia dla swojej muzyki. W nadziei na twórcze spełnienie zawiera pakt z diabłem, ale diabeł może tylko niszczyć, nie tworzyć. Belzebub żąda - "Myśl, ale nie czuj nic". Będący jego dziełem Istvan - manekin, wyzuty z uczuć ludzki wrak, ma tylko jedno wyjście, by pozostać wielkim do końca - śmierć "na pasku od porteku wejścia do opuszczonej sztolni na stoku góry Czikla". W iście mordowarski wieczór, w iście mordowarskim nastroju, spotykają się "dziwni ludzie" zaludniający wyobraźnię teatralną Witkacego. Ekscentryczna Babcia Julia, która w młodości była prawdziwym "potworem moralnym", opowiada Istvanowi historię nieszczęśliwego muzyka samobójcy, który marzył o napisaniu sonaty przewyższającej wszystko, co kiedykolwiek stworzono, jaką by sam Belzebub skomponował, gdyby był kompozytorem. "Niech mi babcia wierzy, to od pieniędzy wszystko zależy" - przekonuje Istvan, który sam bezskutecznie próbuje skomponować dzieło na miarę swych ambicji. Wkrótce zjawiają się Hieronim baron Szakalyim, rasowy arystokrata aktualnie w szponach kobiety demonicznej, urocza acz w uczuciach niestała panna Krysia, dawny kochanek Babci Julii Teobald Rio Bamba, a także uwodzicielska Hilda Fajtcacy, kobieta fatalna. Ponętnej, choć zimnej divie operowo - kabaretowej towarzyszy tajemniczy hodowca byków w Brazylii, plantator wina i nieudany pianista, Joachim Baltazar de Campos de Baleastadar. Poczciwa Krysia dostrzega w nim "następnego kandydata na bzika", lecz Babcia Julia wróży, że tej nocy pełnej przeznaczeń spełnią się rzeczy dziwne i złowieszcze. Demoniczny przybysz proponuje Istvanowi układ - geniusz w zamian za całkowite wyrzeczenie się uczuć, zerwanie wszelkich więzi z ludźmi i z życiem.