Sprawa Emila B.

Teatr, 67 min, Polska 2007Autor: Małgorzata Imielska W niewielkim, zadymionym pomieszczeniu słychać tylko stukot maszyny do pisania. Prokuratorka, nie przestając palić papierosa, podaje drugiej kobiecie dokument. "Podpisać" pada krótkie polecenie. Kobieta podpisuje. To zgoda na umorzenie śledztwa w sprawie śmierci jej syna. Na chwilę wpada w szloch, gdy ze sterty potrąconych przypadkiem dokumentów wysypują się zdjęcia martwego chłopaka. Zanim wyjdzie, rzuca jeszcze cicho w progu: "Bóg osądzi". Bo wśród ludzi nie znalazł się nikt, kto wyjaśniłby zagadkę śmierci niespełna 17 - letniego Emila Barchańskiego, którego zwłoki znaleziono na brzegu Wisły w czerwcu 1982 roku. Lecz po ponad 16 latach od tragedii pojawia się cień nadziei na sprawiedliwość. Sprawą zajmuje się młody, ambitny prokurator. Niegdyś chodził do tego samego liceum co Emil. Teraz postanawia odkryć tajemnicę. Zaprasza na przesłuchanie matkę Emila. Kobieta raz jeszcze powraca do strasznych dni, przypomina sobie szczegóły sprzed kilkunastu lat. W gabinecie prokuratora opowiada o marzeniach syna, który pod wpływem wydarzeń Sierpnia 1980 roku zaczął poważnie myśleć o działalności opozycyjnej. Kobieta wspomina o organizacji opozycyjnej Konfederacja Młodzieży Polskiej "Piłsudczycy", którą Emil współtworzył wraz z kolegami na wzór struktury Armii Krajowej. Wraca też pamięcią do dnia, gdy młodzi opozycjoniści postanowili działać i dokonali próby zniszczenia pomnika Feliksa Dzierżyńskiego. Ze łzami w oczach Krystyna wspomina miesiące pełne strachu, aresztowanie Emila, ciągnące się brutalne przesłuchania, wreszcie proces i tajemniczy zgon w nieprawdopodobnych okolicznościach. I choć przed laty tę samą historię opowiadała wielokrotnie przed PRL - owskimi prokuratorami, tym razem jednak Krystyna Barchańska zaczyna wierzyć, że prawda o śmierci jej ukochanego syna wyjdzie na jaw... "Sprawa Emila B." to kolejny spektakl telewizyjnej Sceny Faktu - cyklu dokumentalnych przedstawień przyciągających przed ekrany milionową widownię. Autorka i reżyserka dramatu, Małgorzata Imielska, bardzo starannie przygotowywała się do realizacji swego dzieła. Tym bardziej, że zagadka Emila w pewnym stopniu dotyczyła jej samej. Imielska stanowi pierwowzór postaci młodego prokuratora, chodziła bowiem do tego samego liceum im. Mikołaja Reja co Emil, tyle że dwa lata niżej. Autorka, jak przyznaje, prowadziła własne badania z wykorzystaniem różnych materiałów w tym dokumentów z Instytutu Pamięci Narodowej. Nowe światło rzucone na zagadkę śmierci maturzysty, uznawanego za najmłodszą ofiarę stanu wojennego, sprawiło, że IPN rozważa wznowienie śledztwa. Sam zaś Emil Piotr Barchański został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.