Tadeusz Borowski 1922-1951-2003

W 1969 roku - mówi autor dokumentu, Józef Gębski - realizowałem swój debiutancki film o Tadeuszu Borowskim. Film kończył się powrotem bohatera z obozowej tułaczki do kraju. Wiedziałem, że kiedyś trzeba będzie zrobić ciąg dalszy. I ten ciąg dalszy realizujemy teraz. Do wędrówki przez biografię Borowskiego zaprosiłem znanego dziś wszystkim, młodego gdy pisał swą książkę "Zwyczajna Apokalipsa" doktoranta Andrzeja Wernera. Ta książka nadal jest młoda... " Borowski pochodził z Żytomierza, niewielkiego miasta na Ukrainie. W cztery lata po urodzinach przyszłego pisarza na miejscową polską społeczność spadły srogie ciosy reżimu. Ojciec bohatera filmu został zesłany do łagru, a matkę wywieziono w głąb Syberii. Tadeusza wraz ze starszym bratem przygarnęła ciotka. Dopiero w roku 1930, na mocy układu polsko-radzieckiego, nastąpiła wymiana jeńców. Rodzina szczęśliwie spotkała się w swoim kraju. Lecz piekło sowieckiego totalitaryzmu mocno zapisało się w pamięci Tadeusza. Już za niewiele lat do owych traumatycznych przeżyć historia miała dopisać nowe, jeszcze straszliwsze doświadczenia piekła hitleryzmu. W 1943 roku Borowski, nocny stróż w firmie handlowej na Pradze i zarazem student polonistyki podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego został aresztowany, osadzony na Pawiaku, a stamtąd wywieziony do Auschwitz. Przeniesiony do obozu Natzweiler- Dautmergen, a później do Dachau, doczekał w tym ostatnim KL wyzwolenia przez Amerykanów. Niedługo się cieszył wolnością. Wraz z kilkoma tysiącami Polaków i Jugosłowian trafił za druty obozu dipisów. Wykorzystał ten czas na naukę języka angielskiego i lekturę Hemingwaya i Millera. Właśnie w krótkich formach prozatorskich, w opowiadaniach zawartych w tomach "Pożegnanie z Marią", oraz "Kamienny świat" ukazał piekło obozowej egzystencji. Nie sposób dociec, dlaczego po tak bolesnych, osobistych doświadczeniach z systemami totalitarnymi Borowski wstąpił do partii i stał się gorliwym propagatorem realizmu socjalistycznego. Dlaczego były więzień obozu koncentracyjnego postanowił pomagać strażnikom łagru?