Uczcie się Polski

Film o Solidarności i opozycji w NRD został zrealizowany w koprodukcji Telewizji Polskiej i Deutsche Welle. Opozycjoniści NRD próbowali na wszelkie sposoby solidaryzować się z Polakami. To niemal zupełnie nieznany dotąd epizod pokojowej rewolucji. W Polsce prawie w ogóle nie słyszano o wsparciu dla idei Solidarności przez obywateli NRD. Między sierpniem 1980 a końcem 1981 roku, kiedy Solidarność w Polsce została zalegalizowana i miała 10 milionów członków, w NRD wielokrotnie starano się importować idee zza wschodniej granicy. Aby nie dopuścić do rozszerzenia się solidarnościowego ruchu w kraju, władze NRD po prostu zamknęły granicę z Polską. Od jesieni 1980 r. obowiązywały wizy, swoją rolę odgrywała też antypolska propaganda w mediach. Bohaterowie filmu "Uczcie się Polski" to byli opozycjoniści z NRD, którzy podziwiali Polaków i solidaryzowali się z nimi w ich walce o wolność: Thomas Kretschmer, Roland Jahn, Lothar Konig, Peter Blase Rosch, Knut Dahlbor, prof. Rainer Eckert, Axel Reitel, Viktor Witt. Tamte lata wspominają także opozycjoniści z Polski, Bogdan Borusewicz i Władysław Frasyniuk. Wszyscy oni walczyli o obalenie znienawidzonego systemu, funkcjonując w podobnych, a jednocześnie bardzo różnych światach. Polska była w oczach mieszkańców NRD wentylem wolności w całym obozie socjalistycznym. 13 grudnia 1981 r. w Polsce wprowadzono stan wojenny: zdelegalizowano Solidarność, opozycjoniści trafili do więzień, wprowadzono godzinę policyjną, kontrole na rogatkach miast, wyłączono telefony, zamknięto szkoły i wyższe uczelnie, teatry i kina. Thomas Kretschmer wspomina swój pomysł na nietypowe noworoczne kartki, które rozsyłał do znajomych. Na kawałkach materiału czerwonym tuszem było wypisane: "1981 Lernt Polnisch", czyli "uczcie się po polsku", co w podtekście miało także oznaczać: spójrzcie jak to u nich się robi, bierzcie przykład z Polski. Kretschmer został aresztowany i skazany na 4 lata i 4 miesiące. Na początku lata 80. w zakładach karnych w NRD przebywało kilka tysięcy więźniów politycznych. Kilkudziesięciu skazanych trafiło do więzienia Stasi w Cottbus. Knut Gahlbor, Axel Reitel, Viktor Witt zorganizowali tu pamiętny strajk głodowy za Solidarność. I to właśnie oni 30 lat później, w październiku 2014 roku, odbyli podróż do Gdańska, gdzie wszystko się zaczęło. W tutejszej siedzibie Europejskiego Centrum Solidarności spotkali się z idolami z lat swojej młodości, m.in. z Lechem Wałęsą. Film "Uczcie się Polski" to podwójne - polskie i niemieckie - spojrzenie na tamtą epokę i próba dokonania bilansu przemian po obu stronach Odry. (LERNT POLNISCH) Film dokumentalny, 42 min, Polska/Niemcy 2014 Scenariusz i reżyseria: Magdalena Gwóźdź, Róża Romaniec Zdjęcia: Grzegorz Bartoszewicz Muzyka: Adrian Konarski