Wędrówka kontynentów Odcinek 3 - Azja: góry i lądy

Streszczenie odcinka

Azja to kontynent ogromny, a jednocześnie bardzo kruchy - w ciągłym niebezpieczeństwie. To świat buzujący życiem. Kształtowanie się kontynentu azjatyckiego trwało miliardy lat i jeszcze się nie zakończyło. Jako pierwsza ukształtowała się Syberia, potem dołączyły ogromne masy lądu Mongolii i Chin. Później doszło do kolizji Indii z południową częścią Azji, w wyniku czego narodziły się Himalaje, najwyższy na ziemi łańcuch górski. Himalaje to jedno z najszybciej poruszających się miejsc na świecie. Przesuwa się od 2 do 4 cm rocznie. Wydaje się niewiele, ale to metr w ciągu życia człowieka, a w skali milionów lat to bardzo dużo. Połączenie się poszczególnych części Azji wcale nie oznacza, że kontynent się ustabilizował i już nie będzie się zmieniać. Azja spoczywa na płytach, które nadal są aktywne. Nacierają na siebie, rozłączają się i zderzają. Płyta indyjska nadal podkopuje się pod swoją azjatycką sąsiadkę. Może to spowodować katastrofę w Nepalu, niewielkim państewku wciśniętym między Indie i resztę kontynentu. Naukowcy są przekonani, że spokojny krajobraz Nepalu kryje w sobie potężną energię, która kiedyś wywoła ogromne trzęsienie ziemi. Ostatnie duże trzęsienie ziemi w tym kraju wystąpiło ponad 300 lat temu. Przez te 300 lat gromadziła się energia tektoniczna, czekająca na wyzwolenie. Katmandu, największe miasto Nepalu cały czas jest zagrożone. Krajem, który leży w najbardziej niestabilnym rejonie na świecie, jest Japonia. Cała jej powierzchnia położona jest w miejscu spotkania płyt: pacyficznej, filipińskiej i azjatyckiej. Ta strefa trzęsień ziemi i wulkanów nazywana jest Pierścieniem Ognia. Przez setki milionów lat Japonia była związana ze wschodnim wybrzeżem Azji. Następnie - mniej więcej 15 milionów lat temu - nacierające na siebie płyty na Pacyfiku odciągnęły Japonię na wschód, otwierając miejsce dla Morza Japońskiego. Od niepamiętnych czasów Japończycy musieli się dostosować do niestabilności ziemi pod stopami. W Tokio, którego liczba mieszkańców (wraz z aglomeracją) dochodzi do 35 milionów, budynki są zaprojektowane tak, by wytrzymały nawet najgwałtowniejsze wstrząsy. Na tokijskim uniwersytecie profesor Takashi Furumura tworzy symulacje komputerowe, które są podstawą bezpieczeństwa Japonii. Profesor przyznaje, że nadal bardzo trudno jest dokładnie przewidzieć wystąpienie trzęsienia ziemi. Jednak dzięki takim programom można obliczyć przybliżoną siłę wstrząsów i zakres zniszczeń. W Centrum Informacji Sejsmicznej w Jokohamie naukowcy bacznie przyglądają się codziennym wstrząsom tektonicznym. Każdego roku rejestruje się dziesiątki tysięcy wstrząsów. Jednak nawet najbardziej zaawansowana technika i konstrukcje budowlane nie uchronią Japonii przed niszczycielskimi wybuchami Matki Natury. W marcu 2011 roku, trzęsienie ziemi o sile 9 stopni spowodowało najbardziej katastrofalne tsunami w historii Japonii. Wiemy już, że siły tektoniczne Azji są ogromnym zagrożeniem dla życia ludzkiego. Jednocześnie te same siły dostarczają ludzkości środków, które pozwalały naszym przodkom osiedlać się na nowych terenach. Od stworzenia pierwszych mas lądu, które uformowały Syberię - po kolizję z Indiami, Azja nigdy nie przestała się zmieniać i rozrastać. To największy i najbardziej złożony kontynent na Ziemi.