Wokół Ostrej Bramy

W wileńskiej siedzibie NKGB i KGB, w budynku, przez który w latach wojny, a i po niej, przeszło co najmniej kilkuset ujętych w różnych okolicznościach polskich oficerów, dowódców oddziałów i żołnierzy AK, znaleziono dziwny dokument. Był nim sporządzony w latach 1945 - 1946 album dokumentujący działalność AK na Wileńszczyźnie po lipcu 1944 roku. Również w Wilnie, w czasie remontu kościoła Bernardynów, znaleziono doskonale zachowany i niezwykle bogaty zbiór raportów, rozkazów, szkiców - ukryty tam w nieznanych okolicznościach przez członków polskiej organizacji podziemnej. Album i dokumenty posłużyły narratorom filmu - historykom Henrykowi Piskunowiczowi i Jarosławowi Wołkonowskiemu - do odtworzenia losów Okręgu Wileńskiego Związku Walki Zbrojnej AK. Film bardzo szczegółowo przedstawia okoliczności zawiązania organizacji podziemnej na Wileńszczyźnie, postacie m.in. Nikodema Sulika i Aleksandra Krzyżanowskiego, dramatyczne losy oddziałów i brygad "Kmicica", "Łupaszki", "Szczerbca", "Konara", "Węgielnego", "Juranda", toczących krwawe walki z Niemcami, współpracującymi z nimi Litwinami i sowieckimi partyzantami, którzy otrzymali zadanie całkowitego zniszczenia AK. Przypomina też słynną operację "Ostra Brama", w ramach której około 5 tys. żołnierzy AK miało zdobyć i zająć Wilno przed wejściem Armii Czerwonej na Litwę. Polacy byli przekonani, że Niemcy nie będą bronić miasta, tymczasem otrzymali oni rozkaz, by walczyć do ostatniego żołnierza. Film, w którym autor wykorzystał materiały ze zbiorów Archiwum Filmowego WFDiF oraz ze zbiorów fotograficznych Janusza Bohdanowicza, powstał we współpracy z Fundacją Filmową Armii Krajowej i TVP.