Awantura w Chioggi

Napisana w 1762 r. sztuka należy do najlepszych komedii Carla Goldoniego (1707-93), choć jest rzadziej grywana niż np. "Sługa dwóch panów". Włoski komediopisarz, syn weneckiego lekarza, prawnik z zawodu, miał w dorobku ponad 200 sztuk przeznaczonych dla teatrów włoskich i francuskich. Nie wszystkie były arcydziełami, ale nie przypadkiem Goldoni nazywany jest odnowicielem rodzimego teatru - czerpiąc inspiracje z tradycji commedii dell'arte, przełamał schematyzm scenariuszy, przywrócił rangę tekstowi literackiemu, odżegnał się od typowości i umowności postaci, dodatkowo odrealnionych poprzez maski i kostium. Wyposażył swoich bohaterów w charakterki co się zowie, odmalował realia i koloryt osiemnastowiecznej Wenecji i środowiska, które dobrze znał - sam był przez pewien czas koadiutorem, czyli zastępcą sędziego śledczego w miasteczku nad Adriatykiem. W małym portowym miasteczku budzi się dzień - z mroku wyłaniają się kontury ulic, domów, żagli na horyzoncie. Na ulicy rozsiadają się kumoszki z Chioggi. Ruchliwe dłonie splatają koronki, a języki też pracują bez przerwy. Pod nieobecność mężczyzn, którzy wypłynęli w morze, żony, narzeczone, matki i siostry rybaków plotkują, dowcipkują, wymyślają intrygi. Kłócą się o narzeczonych, o przymioty własnej urody i charakteru. Wracający z połowu mężczyźni zapalczywie włączają się w babskie swary. Zwaśnionych próbuje godzić przybyły z Wenecji koadiutor Isidoro, mając do pomocy groźnego woźnego sądowego. Życzliwa ingerencja przedstawiciela władzy prowadzi ku szczęśliwemu zakończeniu bójki wznieconej przez zazdrość, podsycanej kobiecymi plotkami. Na ślubnym kobiercu stają trzy pary, a ogólne pojednanie kładzie kres awanturze właściwie o nic. Fabuła sztuki jest przecież zupełnie błaha. O sukcesie artystycznym widowiska decyduje nieokiełznany żywioł komedii, która śmieszy tak samo dziś, jak przeszło 200 lat temu.