Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim

Spektakl, 95 min, OTV Wrocław 1995Autor: Mikołaj z Wilkowiecka Reżyseria: Piotr Cieplak Zdjęcia: Wojciech Rawecki Scenografia: Beata Wodecka Muzyka: KormoranyWystępują: Katarzyna Chrzanecka, Karina Krzywicka, Krystyna Maksymowicz, Edyta Torhan-Kowalewska, Wiesław Cichy, Grzegorz Gerszt-Mostowicz, Zdzisław Górski, Kazimierz Krzaczkowski, Wojciech Czarnota, Maciej Kowalewski, Jacek Racinski, Cezary Zak, Rafał Kowal Spektakl nagrodzony Grand Prix XIX Opolskich Konfrontacji Teatralnych "Klasyka Polska". Widowisko telewizyjne jest rejestracją przedstawienia przygotowanego w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu (premiera w kwietniu 1993). Później reżyser Piotr Cieplak zrealizował swoją inscenizację "Historyi...", w innej obsadzie, w Teatrze Dramatycznym w Warszawie (premieraw grudniu 1994). Misterium Mikołaja z Wilkowiecka (ok. 1524-1601) to pierwszy znany i najgłośniejszy dramat staropolski. Autor (niektórzy badacze sądzą, że raczej tylko redaktor), kaznodzieja i pisarz religijny, prowincjał zakonu paulinów, pod koniec życia został podniesiony do godności przeora w Rzymie. Nieobce mu więc były średniowieczne misteria, popularne w Europie widowiska o charakterze religijnym, tematycznie związane przede wszystkim z Nowym Testamentem. Wraz ze schyłkiem epoki na Zachodzie gatunek ten zaczął tracić swą żywotność, natomiast w Polsce rozwinął się dopiero w dobie Renesansu. Misteria nabrały charakteru bardziej świeckiego, grano je nie tylko w kościołach. Świętość zmieszała się z codziennością, misterium weszło raczej w orbitę teatru ludowego. "Historyja..." ilustrująca wydarzenia Wielkiej Nocy wędrowała przez polskie sceny przez 400 lat. Współcześnie odżyła w latach 60. i 70. głośna inscenizacja Kazimierz Dejmka ze scenografią Andrzeja Stopki w łódzkim Teatrze Nowym w 1961 r., rok później w Narodowym, grana potem w wielu innych teatrach w kraju i za granicą - dała początek pewnej tradycji teatralnej. Piotr Cieplak zerwał z kanonem inscenizacyjnym wytyczonym przez Dejmka i Stopkę. Stworzyłmisterium na wskroś współczesne, przeniknięte duchem wiary, ewangeliczną prostotą, dotykające podstawowego problemu naszego świata - tajemnicy zła i przemocy. Diabły i anioły są zwykłymi ludźmi, we współczesnych kostiumach, podobnie jak Jezus, który też jest zwyczajnym człowiekiem. Reżyser wprowadził na scenę rockową grupę Kormorany i ostrą muzykę zamiast chórów anielskich. Wykorzystał proste, ale też "głośne" elementy scenograficzne, m.in. w kulminacyjnej scenie walki Jezusa z diabłami olbrzymia stalowa tuleja przetacza się na jedną i drugą stronę, jakby ważyła się szala zwycięstwa w odwiecznej walce dobra ze złem. Inscenizacja nawiązująca do konwencji wielkich widowisk rockowych wzbudziła entuzjazm zwłaszcza wśród młodych widzów.