Ojciec

TEATR TELEWIZJI OJCIEC Czas: 124 min, OTV Łódź 1991 Autor: Augist Strindberg Przekład: Jan Maciejowski Reżyseria i realizacja tv: Jan Maciejowski Scenografia: Barbara Zawada Muzyka: Zygmunt Koneiczny Występują: Tadeusz Łomnicki (Rotmistrz), Teresa Budzisz - Krzyżanowska (Laura), Ewa Gawryluk (Berta), Bargiełowski Marek (Doktor Östermak), Jan Peszek (Pastor), Halina Drohocka (Margeret), Krzysztof Globisz (Nöjd), Maciej Jackowski (Svärd), Halina Dobrowolska (Głos), Halina Chmielarz (Kucharka) "Ojciec" był pierwszym dramatem Augista Strindberga (1849 - 1912) przetłumaczonym na język polski. Odtwórca tytułowej postaci w prapremierowym przedstawieniu w 1908 r. w Warszawie, Karol Adwentowicz, wspominał niebywały rezonans tej sztuki: "Zagrałem "Ojca"Strindberga, który wywołał niespotykaną reakcję na widowni, a mianowicie stałe omdlenia i histeryczne, spazmatyczne wstrząsy. (Tak dalece ten stan patologiczny był zaraźliwy, że wreszcie policja zarządziła, by woźni teatralni mieli przygotowaną wodę i środki trzeźwiące)". W telewizyjnym spektaklu Jana Maciejowskiego przejmująco zagrał ojca Tadeusz łomnicki - była to jedna z ostatnich ról wybitnego aktora. Ta kreacja, czasami chwytająca widzów za gardło, ujawniła charakterystyczną dla niego metodę budowania postaci - oscylowanie pomiędzy precyzją stosowanych środków wyrazu a intuicją, wrodzonym instynktem aktorskim. Napisany w 1887 r. dramat należy, obok "Panny Julii", do najbardziej znanych sztuk z nurtu naturalistycznego. W "Ojcu" akcent dramatyczny pada na obsesyjną walkę płci - mężczyzna i kobieta stają naprzeciw siebie jako wrogowie, przy czym on, zdaniem Strindberga, ma w tym starciu znacznie mniejsze szanse. Wyniszczający osobowość mężczyzny związek z kobietą czy też wątek "nie swoich" dzieci - to problemy znane autorowi z autopsji. Trzy burzliwe, nieudane małżeństwa, w tym pierwsze z popularną aktorką Siri von Essen, która dała mu troje dzieci z poprzednich związków - przyniosły szwedkiemu dramatopisarzowi aż nadto wiele doświadczeń.