Były sobie odkrycia Odcinek 11 (Sezon 1) - Buffon i odkrycie przeszłości

Streszczenie odcinka

"Kształt gatunku nie jest raz na zawsze ustalony i ulega on zmianom w zależności od warunków, w jakich takowy żyje. Gatunki mniej doskonałe, bardziej delikatne, bardziej nieruchawe, mniej energiczne, gorzej uzbrojone - już wyginęły, albo wyginą". Słów tych nie napisał Karol Darwin - wyszły one spod pióra żyjącego o całe stulecia wcześniej francuskiego przyrodnika i filozofa, Georges'a Leclerca de Buffona (1707-88), prekursora świecącej potem tryumfy teorii ewolucji. Buffon, prawnik z wykształcenia, a od 1739 dyrektor Ogrodów Królewskich i Muzeum, członek Akademii Nauk, jest autorem monumentalnej, 44-tomowej "Historii naturalnej", dzieła popularyzującego zoologię wśród współczesnych i wywierającego silne wpływy na poglądy uczonych swej epoki, w tym Lamarcka, i następnego wieku. Wywołał nim także prawdziwy skandal w naukowym środowisku Sorbony, dowodząc, iż warstwy osadowe zawierające skamieliny gromadzić się musiały przez co najmniej 70 tysięcy lat, znacznie dłużej niż trwanie Ziemi określane przez Biblię na 5-6 tysięcy lat. Takie herezje spotkać się musiały ze stanowczym potępieniem paryskich teologów. Buffon jest także autorem teorii kosmogenicznej, wyłożonej w "Epokach natury", dziele tłumaczonym również na język polski przez Stanisława Staszica. Hipoteza, konkurencyjna wobec bardzo wówczas popularnej teorii Kanta-Laplace'a zakłada, iż nasz glob, wraz z całym układem planetarnym, powstał z pasma słonecznej materii wyrwanej z gwiazdy podczas zderzenia z innym, dostatecznie masywnym ciałem niebieskim. Uczony sądził pod wpływem ówczesnych odkryć Edmunda Halleya, iż owym ciałem mogła być kometa. Hipoteza Buffona odżywała po latach kilkakrotnie w pracach tak poważnych badaczy jak Eddington i Jeans i choć dziś zarzucona, na trwale zapisała się w dziejach astronomii.