Pociągi pod specjalnym nadzorem

Jeden z najgłośniejszych filmów czechosłowackich, zrealizowany na taśmie czarno-białej, laureat Grand Prix na festiwalu filmowym w Mannheim w 1966 r. i Oscara dla najlepszego filmu obcojęzycznego w 1967 r. Jest to historia 18-letniego absolwenta kolejarskiej szkoły zawodowej Milosza Hrmy stojącego u progu dojrzałości. Akcja filmu rozgrywa się w 1944 r., na zagubionej wśród lasów maleńkiej stacyjce kolejowej. W ospałym życiu grupki pracowników kolei lokalne plotki i trywialne flirty odgrywają znacznie większą rolę niż sprawy szerokiego świata, na którym już piąty rok toczy się wojna. Tu z rzadka tylko przetoczy się pociąg z hitlerowskim sprzętem wojennym lub zawita inspektor. Zawiadowca hoduje gołębie i śni o awansie, a dręczony erotycznymi kompleksami Milosz marzy o spotkaniu z młodą konduktorką Maszą. Gdy wreszcie dochodzi między nimi do zbliżenia podczas wyprawy do pobliskiego miasteczka, pierwsza wspólna noc kończy się dla Milosza fiaskiem. Zrozpaczony chłopak próbuje popełnić samobójstwo i dopiero długie perswazje lekarza przekonują go, że jego młodzieńcze zahamowania są całkowicie normalne. Po powrocie na stację Milosz dowiaduje się o przykrej aferze, w jaką wplątał się dyżurny ruchu Hubicka, wywołując tym "nalot" ministerialnej komisji dyscyplinarnej na cichą dotąd stacyjkę. Ale to nie wizyta wysoko postawionych zwierzchników spowoduje rzeczywisty przełom w nieco jałowej egzystencji gromadki kolejarzy. Gdy film ten wchodził na ekrany, zachwycano się kolejnym znakomitym dokonaniem "czeskiej szkoły filmowej". Jeden z francuskich krytyków napisał wówczas: "Pod zaskakującym tytułem ukrywa się delikatnie obrobiony klejnot, pełen harmonii i uczucia, potwierdzający niewyczerpane możliwości czechosłowackiej kinematografii. Film Menzla jest niezwykłą historią młodzieńca dorastającego do roli bohatera i do męskości. Powiązanie w tragiczny splot dwu tak różnych spraw nadaje zupełnie niespodziewaną rangę filmowi, który zaczyna się jak najlżejsza komedia, a kończy wstrząsającym i patetycznym akordem".