Rashomon

RASHOMON Dramat obyczajowy, 88 min, Japonia 1950 Scenariusz: Shinobu Hashimoto i Akira Kurosawa Zdjęcia: Ryunosuke Akutagawa Muzyka: Fumio Hayasaka Reżyseria: Akira Kurosawa Występują: Toshiro Mifune, Masayuki Mori, Machiko Kyo, Takashi Shimura, Daisuke Kato, Fumiko Homna i inni "Rashomon", nagrodzony Złotym Lwem na festiwalu filmowym w Wenecji w 1951 r. i Oscarem dla najlepszego filmu obcojęzycznego w 1951 r. był pierwszym międzynarodowym sukcesem mało wcześniej znanej na Zachodzie kinematografii japońskiej, a zarazem pierwszym głośnym dziełem Akiry Kurosawy, przyszłego "cesarza filmu japońskiego", autora "Rana", "Rudobrodego", "Tronu we krwi", "Siedmiu samurajów", czy "Dersu Uzały". Zrealizowany za skromną sumę 40 tys. dolarów, "Rashomon" święcił triumfy zarówno w Europie, jak i w USA. Jego scenariusz oparto na dwóch opowiadaniach Ryunosuke Akutagawa, pisarza żyjącego na przełomie XIX i XX w. ,: "W zagajniku" i "Rashomon" (ten ostatni tytuł to nazwa zburzonej kamiennej bramy), do których inspiracją były stare legendy japońskie "Konjaku Monogotari". Akcja filmu toczy się w VIII w. w Japonii ogarniętej wojną domową. Trzej mężczyźni chronią się przed deszczem w przedsionku świątyni boga Rasho i zaczynają rozmowę na temat okrucieństwa czasów, w jakich przyszło im żyć. Dwaj z nich, kapłan buddyjski i drwal wspominają proces sądowy, w którym niedawno uczestniczyli i którego przedmiotem była dość dziwna sprawa. Pewien samuraj przechadzał się z żoną po lesie. Podczas spaceru napadł ich rozbójnik imieniem Tajomaru. Samuraj zmarł w dość niejasnych okolicznościach, zaś kobieta została zgwałcona przez napastnika, którego zresztą schwytano. Podczas procesu usiłowano dociec prawdy konfrontując zeznania trojga uczestników zajścia: bandyty, kobiety i nieżyjącego samuraja, którego ducha wywołano czarami. Co faktycznie wydarzyło się w lesie? Czy rzeczywiście doszło do gwałtu czy też kobieta zgodziła się na zbliżenie? Czy jej mąż stchórzył wobec napastnika i uciekł nie potrafiąc obronić żony? Czy został zabity przez Tajomaru czy też popełnił samobójstwo nie mogąc znieść upokorzenia, jakiego doznał? Każdy z uczestników zajścia podawał swoją wersję wydarzeń, wybielał samego siebie, zrzucając winę na pozostałych. Jednakże w lesie był jeszcze ktoś: drwal, który widział całe zdarzenie. Czy jego wersja, jako postronnego obserwatora, jest tą prawdziwą? Dzieło Kurosawy podejmuje temat prawdy obiektywnej, relatywizmu. Trzy wersje bezpośrednich uczestników zajścia stanowią niejako prolog do przedstawienia wersji drwala, w którego opowieści postacią centralną jest kobieta, zaś dwaj mężczyźni zostają ukazani jako postacie śmiesznie pretensjonalne i egoistyczne. Ukazany w "Rashomonie" dramat postaw i charakterów rozgrywający się w trójkącie: ofiara - przestępca - żona zabitego, przełożył na język westernu Martin Ritt, realizując w 1964 r. film "Prawda przeciw prawdzie" (The Outrage), gdzie wspaniałe kreacje aktorskie stworzyli Paul Newman, Claire Bloom i Laurence Harvey.