To miejsce ma dla fanów „Chłopów” szczególne znaczenie. To tu spoczywają najwięksi polscy wieszcze: Witkacy, Tetmajer czy Makuszyński

Zobacz wyjątkowe zdjęcia!

Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku to magiczne miejsce w sercu Tatr, na którym spoczywają najwięksi polscy artyści. Powstał w 1851 roku, przy „starym kościółku” z 1847 roku, na ziemi podarowanej przez Jana Pęksę. W gwarze góralskiej „brzyz” („brzyzek”) oznacza urwisko, górkę czy wyniesienie terenu. Brama cmentarna to małe dzieło sztuki zaprojektowane przez samego Stanisława Witkiewicza.

Stary Cmentarz przeobraził się w Cmentarz Zasłużonych w 1931 roku. Od tamtego momentu każdy pochówek wymagał zgody konserwatora zabytków, a chowani mogli być tylko ludzie wybitni i zasłużeni dla Zakopanego, Tatr i Podhala. W tym magicznym miejscu znajduje się około 500 grobów i prawie każdy nagrobek to wyjątkowe dzieło sztuki. Wiele z nich powstało w pracowni Władysława Hasiora. Możemy zobaczyć tam imponujące rzeźby i kapliczki wykonane z metalu, drewna, a nawet ozdoby ręcznie malowane na szkle.

Na Pęksowym Brzyzku spoczęli najwięksi Polacy mocno związani z Zakopanem. Oprócz wielkich pisarzy i artystów można spotkać tam również grób rodziny Marusarzów. Stanisław Marusarz był czterokrotnym olimpijczykiem i siedmiokrotnym uczestnikiem narciarskich mistrzostw świata, który zmarł w 1993 roku. Jego siostra Helena Marusarzówna była mistrzynią sportów narciarskich, która zginęła rozstrzelana przez Niemców w 1941 roku.

Na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzysku spoczęli między innymi:

1. Kazimierz Przerwa-Tetmajer
2. Tytus Chałubiński
3. Kornel Makuszyński
4. Stanisław Witkiewicz
5. Władysław Orkan
6. Sabała
7. Antoni Kenar
8. Władysław Hasior
9. Jan Długosz

Znajdują się tam również symboliczne nagrobki wybitnych kompozytorów: Karola Szymanowskiego i Mieczysława Karłowicza.

Na ścianie zakopiańskiej willi Boryna, na ulicy Grunwaldzkiej 14 widnieje tablica pamiątkowa: W domu tym mieszkał i tworzył Władysław St. Reymont, ur. 25 IV 1867 r., zm. 5 XII 1925 r. Otrzymał nagrodę Nobla w 1924 r.

Reymont wielokrotnie bywał w Zakopanem i jak podaje portal szlakisztuki, głęboko religijny pisarz mocno zafascynował się mistyką seansów spirytystycznych. Zatrzymywał się w hotelu Stanisława „Karpia” Karpowicza przy Krupówkach, a na seansach bywał w willi „Krywań”. Okultyzm był niezwykle modny na początku XX wieku i budził ogromne zainteresowanie wśród nawet sceptycznie nastawionych. Fascynacji tematem ulegli również Józef Piłsudzki, Tadeusz Boy-Żeleński czy Stanisław Witkiewicz.

Zakopane było niezwykle istotnym miejscem dla artystów młodopolskich. Spopularyzowane przez Tytusa Chałubińskiego, było nazywane „duchową stolicą Polski”. Inspirację znajdywali tutaj najwięksi, w tym Reymont, którego z podróży do kraju przyciągała jedynie ukochana, oraz stolica Tatr.