Prawdziwy koniec wojny Odcinek 6 - Szaber

Streszczenie odcinka

Szaber to zjawisko, które narodziło się w 1945 roku na ziemiach zachodnich opuszczanych przez Niemców. Na te tereny przybywali przesiedleńcy zza Buga oraz osadnicy ze środkowej Polski, przyjeżdżały też niezliczone rzesze szabrowników po wszelkie poniemieckie dobra. Trudno jednoznacznie zakwalifikować i opisać szaber, gdyż było to zjawisko bardzo złożone. Inaczej należy oceniać osadników, którzy przybywali na Dolny Śląsk, nie mając dosłownie nic, często prosto z łagrów i obozów. Zajmowali oni opuszczone mieszkania i domy, urządzając swoje gospodarstwa przedmiotami, które udało im się znaleźć. Plagą natomiast był szaber żołnierzy Armii Czerwonej i zorganizowanych grup głównie z centralnej Polski, wywożących w głąb kraju wyszabrowane poniemieckie mienie. Sowieci grabili w majestacie ustanowionego przez siebie prawa wojennego. Masowo i systematycznie demontowali i wywozili do Związku Radzieckiego urządzenia z fabryk i zakładów, tory kolejowe i wszelkie dobra, które uznawali za przydatne. W samym Wrocławiu "wyczyszczono" w ten sposób 212 fabryk. Dla żołnierzy radzieckich była to jedna z form zadośćuczynienia za trudy wojenne. Oddzielną grupę stanowili polscy szabrownicy. Dla zbiedniałego narodu tereny poniemieckie stanowiły swoiste eldorado. Zaopatrywano się tam praktycznie we wszystko. Szabrowano i handlowano przedmiotami codziennego użytku, wyposażeniem mieszkań, częściami maszyn, wyposażeniem fabryk, a także dziełami sztuki, których ogromne ilości znajdowały się w dolnośląskich kościołach i rezydencjach. Oficjalnie władza państwowa przeciwstawiała się szabrownictwu, choć nie osiągała na tym polu większych sukcesów. W świetle ówczesnego ustawodawstwa państwo polskie było jedynym prawnym właścicielem poniemieckiego majątku. Osoby przywłaszczające sobie to mienie były więc w rozumieniu prawa złodziejami. Od pierwszych chwil po wyzwoleniu na obszarze Dolnego Śląska rozkradano wszystko, co się dało. Po całym pasie ziem odzyskanych wędrowały gromady szabrowników. Proceder ten wygasł pod koniec lat 40. , kiedy nie było już czego rabować.