Filmy o kosmitach – przynależność gatunkowa
Filmy o kosmitach zaliczane są do grupy filmów fantastycznonaukowych (ang. science fiction), których cechą charakterystyczną jest bazowanie na odkryciach naukowych. W tego typu produkcjach zazwyczaj pojawiają się motywy związane z życiem na innych planetach, podróżami w czasie, a także nadprzyrodzonymi zdolnościami, które czynią, z pozoru zwykłych postaci filmowych, superbohaterów. Oprócz tego w filmach sci-fi pojawiają się tzw. motywy futurystyczne - ufo, roboty czy podróże w czasie. Tego typu produkcje często poruszają aktualne tematy społeczno-polityczne, a elementy nadprzyrodzone, traktowane są w nich jako pretekst do refleksji filozoficznej na temat kondycji ogólnoludzkiej.
Pierwszym filmem o kosmitach był film pt. „Podróż na księżyc” z 1902 r. w reżyserii Georges’a Mélièsa, który obecnie uznawany jest za prekursora efektów specjalnych w kinematografii (tworzył je dzięki manipulowaniu taśmą filmową). Przy czym aż do lat 70. filmy o nadprzyrodzonych istotach były głównie produkcjami niskobudżetowymi, zaliczanymi raczej do kina kasy B. Stan ten nieco zmienił w 1968 r. Stanley Kubrick filmem pt. „Odyseja kosmiczna 2001”. Jednakże prawdziwe boom na filmy o nadprzyrodzonych istotach, w tym m.in. filmy o kosmitach, nastąpił po premierze „Gwiezdnych wojen” w 1977 r. Przełom ten przez wybitnego krytyka filmowego – Jerzego Płażewskiego, określany jest terminem „Kina nowej przygody”. Od tej pory filmy fantastycznonaukowe nabrały nowego charakteru – stały się wysokobudżetowymi produkcjami, z niezwykle dynamiczną akcją i nowoczesnymi efektami specjalnymi. Stały się one szczególnie atrakcyjne dla widza, nie tylko ze względu na komercjalizację kina science fiction, ale również ze względu na niezwykle kreatywne pomysły inscenizacyjne. W kino nowej przygody wpasowują się m.in. takie produkcje jak: „E.T” (1982), „Avatar” (2009), „Mumia”(1999), „Park Jurajski” (1993) czy wreszcie, wspomniane już, „Gwiezdne wojny”.
Niepodważalnym faktem jest to, że zarówno widzowie, jak i kino kocha przybyszów z obcych planet – zarówno tych dobrych („E.T.”, „K-Pax”), jak i złych („Wojna światów”). W większości filmach o kosmitach kontakt z przedstawicielami obcej cywilizacji był nagły („Dzień Niepodległości”, „Marsjanie atakują”). Wyjątkowe pod tym względem są dwie produkcje: „Kontakt”, który opowiada o pierwszym kontakcie z kosmitami oraz „Dystrykt 9”, w którym obcy od dawna zamieszkują naszą planetę.
Filmy o kosmitach w ludzkim ciele
Filmy o kosmitach stanowią grupę bardzo zróżnicowanych produkcji, które cechują się przede wszystkim różnym podejściem do zjawisk nadprzyrodzonych i istnienia „obcych”. Wśród nich stosunkowo dużą popularnością cieszą się filmy o kosmitach w ludzkim ciele, które mogą przypaść do gustu widzom, nieprzepadającym za kinem fantastycznonaukowym. Sztandarowym filmem wpisującym się w ten nurt jest „K-Pax” z 2001 r., który stanowi adaptację powieści autorstwa Gene'a Brewera. Cechą wyróżniającą tę produkcję spośród innych filmów o kosmitach jest w głównej mierze niezwykle sugestywna, spójna i logiczna opowieść o przybyszu z tytułowej planety „K-Pax”. Wśród licznych zalet tego filmu warto wskazać również na: świetne zdjęcia i dobrą grę aktorską – należy tu wspomnieć zarówno o odtwórcy głównej roli – Kevinie Space, jak i o Jeffie Bridgesie. „K-Pax” ma jeszcze jedną mocną stronę, mianowicie: uniwersalne przesłanie, według którego ludzie i ich problemy są tylko małymi, nieznaczącymi punktami w skali całego wszechświata.
Familijne filmy o kosmitach
Filmy o kosmitach zasadniczo dzielą się na dwie podstawowe grupy - na filmy o inwazji obcych (jest to zdecydowanie liczniejsza grupa), a także na filmy, które przedstawiają przybyszów z innej planety, jako stworzenia przyjazne ludziom. Tego typu motyw dominujący jest w głównej mierze w kinie familijnym, które przeznaczone jest dla młodych amatorów kina fantastycznonaukowego. Sztandarowym przykładem filmu o kosmitach dla dzieci jest „E.T” z 1982 r., który opowiada o niezwykłej przyjaźni małego chłopca z przybyszem innej planety.
