Filmy fantasy - czym się charakteryzują?
Filmy fantasy są pojemną i bardzo zróżnicowaną kategorią, których akcja rozgrywa się w świecie wyimaginowanym, baśniowym lub mitologicznym. Za prekursora tego gatunku w świecie kina uznaje się Georgesa Meliesa, który nakręcił „Podróż na Księżyc” - niemy film, w którym po raz pierwszy wykorzystano efekty specjalne. Za klasyczne przykłady filmów fantasy uznaje się również: „Czarnoksiężnika z krainy Oz” czy „Metropolis”. Gatunek fantasy nie ma ścisłych wytycznych - akcja filmów może rozgrywać się w dowolnych czasach: epoce prehistorycznej, w średniowieczu czy w czasach współczesnych. W ramach fantasy wyróżnia się kilka odmian podgatunkowych:
Low-fantasy, który charakteryzuje się realizmem, brakiem magicznych postaci i nadprzyrodzonych zdolności (przykłady: „Iluzja”, „Sztuczka”).
Dark-fantasy, który łączy ze sobą dwa gatunki - horror i fantasy. W produkcjach zaliczanych do tego podgatunku pojawiają się m.in. takie postacie jak np. wampiry czy demony, które posiadają swoją „ludzką stronę” (przykłady: „Siedem minut po północy”).
High-fantasy, którego akcja rozgrywa się w wymyślonym lub równoległym do rzeczywistego świecie. Ich bohaterowie często są zmuszeni przez pewne okoliczności do bohaterskich czynów (przykłady: „Harry Potter”, „Alicja w Krainie Czarów”).
Urban fantasy, którego akcja rozgrywa się w wielkomiejskiej przestrzeni. Charakterystyczną cechą tego typu produkcji jest przeciwstawienie świata magii i świata techniki.
Space fantasy, który charakteryzuje się występowaniem wątku miłosnego (przykłady: „Gwiezdne Wojny”).
Heroic fantasy, który cechuje się występowaniem dobrych herosów walczących ze złem (przykłady: Saga o Wiedźminie).
Fantasy a science-fiction
Niekiedy filmy fantasy błędnie utożsamiane są z produkcjami science-fiction, których fabuła oparta jest w pewnym stopniu na prawdzie naukowej. Akcja filmów zaliczanych do fantasy rozgrywa się w podziemnym świecie, często w bajkowej scenerii lub w mitologicznym miejscu. Niekiedy rzeczywistość w filmach fantasy przedstawiana jest jako alternatywa do świata realnego - tak jest, chociażby w „Harrym Potterze” czy w “Alicji w krainie czarów”. Warto przy tym podkreślić, że wydarzenia rozgrywające się w filmie, często są tylko projekcją wyobrażeń głównego bohatera i pozostają wyłącznie w sferze marzeń, wyobrażeń czy nawet halucynacji. Ważną cechą filmów fantasy jest współfunkcjonowanie motywów magii, cudów i niezwykłości.
Filmy fantasy bazują na pewnym schemacie głównego bohatera, który zazwyczaj jest postacią jednoznaczną pod względem moralnym i przeżywającą mistyczne wydarzenia. Często posiada on magiczne lub nadprzyrodzone zdolności, np. umiejętność czytania ludziom w myślach jak Edward Cullen ze „Zmierzchu”. Nie bez znaczenia jest również to, że w filmach fantasy pojawiają się różne magiczne stworzenia np. anioły, wróżki, gnomy, krasnoludy, elfy czy nawet zwierzęta wymyślone specjalnie na potrzeby filmu, czy książki (uwidacznia się to w szczególności np. w produkcji pt. „Fantastyczne zwierzęta i jak je znaleźć”).
