Millennium Docs Against Gravity. Filmy o tańcu w specjalnej sekcji festiwalu [ZDJĘCIA]

Twórcy filmu „Reset - czarny łabędź”(„Reset”, reż. Alban Teurlai, Thierry Demaizière) przez trzy miesiące dokumentują prace Benjamina Millepied, wybitnego tancerza, choreografa i ówczesnego dyrektora baletu Opery Paryskiej (a dla wielbicieli kolumn plotkarskich mąż Natalie Portman). Poznajemy krok po kroku jak powstawała choreografia do pierwszego spektaklu pod jego dyrekcją: „Clear, Loud, Bright, Forward”, od samego pomysłu, poprzez sceniczne próby z tancerzami, na efekcie finalnym kończąc.

Zadanie okazuje się równie ambitne, co trudne do wykonania. Millepied miał wprowadzić konserwatywny i zanurzony we francuskiej tradycji paryski balet w XXI wiek. Porywający wizualnie film portretuje choreografa, jego reformatorskie działania w Operze, koncepcje współczesnego tańca, a także podejmowane przez niego odważne i często nie cieszące się aprobatą wszystkich decyzje. Szkoda, że na początku 2016 roku Millepied zrezygnował z pełnionej przez siebie funkcji, po niecałym półtora roku jako dyrektor.

„Bobbi Jene Smith” (reż. Elwira Lind) to fascynujący portret tytułowej bohaterki - amerykańskiej tancerki o niezwykłym talencie, wizerunku i osobowości. W 2005 roku zdecydowała się wyjechać do Tel Awiwu, aby tańczyć w legendarnej grupie Batsheva Dance Company pod kierunkiem słynnego na cały świat tancerza i choreografa Ohada Naharina, zwanym potocznie Mr Gaga. To on sprawił, że jej podejście do tańca i ciała nabrało nowego znaczenia.

Jednak po trwającej ponad dekadę udanej gwiazdorskiej karierze w Batsheva Dance Company – jako protegowana Ohada – Bobbi Jene, ku zaskoczeniu wszystkich, zdecydowała się opuścić Izrael i mieszkającego tam jej życiowego partnera. Postanowiła wrócić do USA i zawalczyć tam o własną artystyczną niezależność. Cel był jeden – wyzwolenie się spod wpływu i cienia sławnego artystycznego mentora-artysty i stworzenie własnych interdyscyplinarnych spektakli łamiących dotychczasowe granice i stereotypy w myśleniu o ciele i tańcu.

Film „La Chana” (reż. Lucija Stojevic) przybliża postać Antoniny Santiago Amador – zwanej „La Chana”, legendarnej cygańskiej tancerki, jednej z największych gwiazd flamenco. La Chana za sprawą niezwykłego poczucia rytmu, innowacyjnych rozwiązań i przede wszystkich pasji oddawanej w tańcu zyskała ogromne uznanie i popularność w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Tańcem La Chany zachwycił się m.in. Peter Sellers. Królowa flamenco zagrała w jego filmie „The Bobo” (1967).

Reżyser chciał pomóc jej w karierze w Hollywood. Jednak La Chana niespodziewanie zeszła ze sceny u szczytu swojej kariery. Przyczyny tej decyzji odkrywa Lucija Stojevic w swoim filmie, wykorzystując bogaty materiał archiwalnych nagrań tańca cygańskiej królowej. Obserwujemy też triumfalny, wielki powrót po niemal dwóch dekadach nieobecności – artystka wraca na scenę, ale wcale nie po to, by na niej stanąć…

Akcja filmu „Dziewięćdziesięcioletnia dziewczyna” („A Young Girl in Her Nineties”, reż. Valeria Bruni Tedeschi – tak, ta sama która aktualnie gra w filmie „Zwariować ze szczęścia” - oraz Yann Coridian) toczy się na oddziale geriatrycznym francuskiego szpitala Charles-Foix w Ivry-sur-Seine pod Paryżem. Choreograf Thierry Thieû Niang prowadzi tam zajęcia taneczne dla pacjentów z Alzheimerem. Większość pensjonariuszy jest przykuta do wózka lub silnie usztywniona i ma bardzo ograniczone możliwości ruchu. Niang nie tańczy jednak dla schorowanych pacjentów - on tańczy razem z nimi.

Nie wykonuje mechanicznych gestów, ale pomaga im nauczyć się, jakie mięśnie biorą udział w danym ruchu, jak powiększyć zakres odczuwania własnego ciała i jak poprzez ciało przywołać dawne wzruszenia. Jedną z pacjentek jest 92-letnia Blanche Moreau, niegdyś pełna życia mieszkanka paryskiej dzielnicy Saint-Germain-des-Prés, a dziś przysypiająca nad posiłkiem stara kobieta. Muzyka, a przede wszystkim bardzo bliski kontakt z choreografem przypominają i rozpalają w niej na nowo uczucie zakochania.

Dzięki niezwykłej pracy kamery, która – bez jakiejkolwiek odczuwanej nachalności – towarzyszy bohaterom, widzimy jak ich schorowane ciała mikrogestami i drgnieniami reagują na dźwięki muzyki. Ten intymny portret grupy francuskich pacjentów eksploruje najbardziej podstawowe pytania dotyczące zdrowia, choroby, cierpienia, opieki i kondycji ludzkiej.

Powinniśmy uznać, że każdy dzień, w którym przynajmniej raz nie zatańczyliśmy, jest dniem straconym – to słowa samego Fryderyka Nietzsche. „MOVE! Taniec to życie” („MOVE! Dance Your Life” (reż. Fanny Jean-Noël) to poetycka podróż po tańcu dookoła świata. Przedstawia taniec jako uniwersalne medium do porozumiewania się z innymi. Wędrujemy do 18 krajów w najróżniejszych zakątkach świata i obserwujemy ponad 20 tancerzy – amatorów i profesjonalistów, w wieku dziecięcym i dojrzałym. MOVE! ukazuje witalne zapotrzebowanie ludzkości na taniec.

14. Festiwal Filmowy Millennium Docs Against Gravity odbędzie się w dniach 12-21 maja 2017