Telewizja szympansów

Co dzieje się w głowie szympansa? Jak się dowiedzieć, o czym myślą? Niestety, nie możemy tych zwierząt o to tak po prostu spytać. Szympansy i ludzie mają dziewięćdziesiąt osiem procent wspólnych genów. Dwa procent przesądza o tym, co nas różni. By dowiedzieć się, jak nasi bliscy kuzyni postrzegają świat, musimy podsunąć im odpowiednie środki wyrazu, np. kamerę wideo. Dokument pokazuje niezwykły eksperyment z ogrodu zoologicznego w Edynburgu, którego celem była obserwacja, w jaki sposób szympansy używają kamery. Ciekawe, czy stare osobniki z zoo zdołają nauczyć się nowych sztuczek? Jeszcze w latach 70. XX wieku w ogrodach zoologicznych, ku uciesze zwiedzających, organizowano podwieczorki dla szympansów. Naśladujące ludzi małpy wywoływały rozbawienie. Odkąd jednak ludzie lepiej poznali te zwierzęta, taka rozrywka wydaje się nie na miejscu. Dziś wiemy, jak bardzo rozwinięta jest umysłowość szympansa. Opracowano testy oceniające inteligencję tych małp. Okazało się, że potrafią one liczyć, a ich pamięć krótkotrwała jest znacznie lepsza niż nasza. Zachowania zwierząt bada Elizabeth (Betsy) Herrelko, która pracowała już z małpami człekokształtnymi w Ameryce. Teraz w ogrodzie zoologicznym w Edynburgu poprowadzi bardziej ambitny projekt z grupą szympansów. Jeśli nakłoni je do współpracy, być może dowiemy się czegoś o tym, jak typowe szympansy postrzegają świat. W ogrodzie w Edynburgu małpy nie mogą się nudzić. Wokół nie brak kratek do wspinaczki i lin imitujących trójwymiarową strukturę lasów deszczowych. Betsy będzie pracować z jedenastoma szympansami w wieku od dziesięciu do czterdziestu ośmiu lat. Tak starych osobników dotychczas nie wykorzystywano do tego rodzaju badań. Żyją wspólnie, jak stado w warunkach naturalnych z podobnymi zależnościami i hierarchią. Są wśród nich: samiec alfa, lubiana przez wszystkich babcia, dokazujący młodzieniec i apodyktyczna samica. Te szympansy zajmują się głównie sobą. Niełatwo będzie zainteresować je badaniami. Jeśli Betsy chce choć w części poznać ich myśli, musi w jakiś sposób pozyskać ich uwagę. Betsy liczy, że blisko spokrewnione z nami szympansy podobnie jak my zainteresują się techniką wideo. Mózg człowieka jest zbudowany tak, że odbiera ruchome obrazy. Naszym głównym zmysłem jest wzrok. Natychmiast postrzegamy nowe bądź szybko zmieniające się obrazy. Podobnie jak ludzie, szympansy w dużym stopniu posługują się wzrokiem. Filmy wideo mogą więc przyciągnąć uwagę szympansów z zoo. Tylko czy małpy zrozumieją i zainteresują się tym, co zobaczą na ekranie? A jeśli tak, to w jaki sposób Betsy odgadnie ich myśli? Warto obejrzeć dokument BBC, by przekonać się, jak wypadł eksperyment. Możemy jedynie zdradzić, że szympansy przejęły inicjatywę w używaniu nowych technologii. Wynalezienie techniki wideo zajęło ludziom wiele lat, tymczasem grupa szympansów nauczyła się korzystać z niektórych jej elementów w zaledwie półtora roku i nakręciła film, który koniecznie trzeba zobaczyć.