31. Warszawski Festiwal Filmowy. "Nocna zmiana". Uniwersalne kino prosto z Iranu [RECENZJA]

18 października 2015, 6:15

Polska publiczność, szczególnie festiwalowa, przyzwyczaiła się, że irańskie filmy zazwyczaj są manifestami politycznymi wymierzonym we władzę w Teheranie. W przypadku nowego obrazu Niki Karimi pt. „Nocna zmiana” nic takiego nie ma miejsca. Chociaż reżyserka przyznaje, że opowiadała o konkretnej sytuacji we własnym kraju, a dokładnie kryzysie finansowym sprzed kilku lat, to jednak jest to po prostu uniwersalne kino prosto z Iranu.

Wydarzenia, o których opowiada reżyserka, tak naprawdę mogłyby wydarzyć się wszędzie. Miejsce akcji nie jest istotne. To, czy tłem dla filmowej historii jest Iran, Francja czy Polska, nie ma żadnego znaczenia, co czyni obraz niezwykle czytelnym. I to jest także jedna z jego największych zalet.

Farzad (Mohammad Reza Foroutan) i Nahid (Leila Zareh) są małżeństwem z kilkuletnim stażem. Mają dziecko, mieszkają w wynajmowanym mieszkaniu i żyją lekko ponad stan. Gdyby spojrzeć na ich relację z dystansu – są szczęśliwą rodziną. Tyle, że to tylko pozory. Farzad i Nehid oddalają się od siebie, a mianowicie mężczyzna z każdym dniem staje się coraz dziwniejszy, obcy, tajemniczy i bardziej agresywny. Żona nie ma nawet możliwości z nim porozmawiać, gdyż za każdym razem ją zbywa swoim zmęczeniem.

Farzad trzy miesiące wcześniej stracił pracę, nieinformującym o tym fakcie żony. Ponad to, zaczął o niego wypytywać lichwiarz, a w domu pojawiła się broń. Wszystkie elementy tej układanki próbuje połączyć Nahid, która z każdym dniem coraz bardziej obawia się nie tylko o własne małżeństwo, ale przede wszystkim o życie.

„Nocna zmiana” to film o urażonej męskiej dumie. Farzad nie mówi żonie o swoich kłopotach, gdyż oznaczałoby to przyznanie się do porażki oraz okazanie słabości. Mężczyzna czułby się upokorzony, gdyż to on jest głową rodziny. To na jego barkach spoczywa odpowiedzialność za los familii, więc nie może pozwolić sobie na utratę szacunku. W wizji głównego bohatera, skoro zakazał wykształconej żonie pracować, to sam tracąc źródło zarobku i wikłając się w ogromne długi, zwyczajnie straciłby twarz.

Film Karimi to portret silnych kobiet. Finalnie to mężczyźni okazują się słabszymi jednostkami. Nahid zakasuje rękawy i prowadząc własne „śledztwo” odkrywa prawdę o swoim małżonku, przez co może mu pomóc, chociaż dyskusyjną sprawą jest to, czy człowiek bijący swoją kobietę w przypływie emocji w ogóle zasługuje na wyciągnięcie do niego pomocnej dłoni.

Inną silną kobietą jest sąsiadka Nahid, którą kreuje sama reżyserka. To rozwódka, która wraz z córką musiała na nowo sobie ułożyć życie, ale się nie poddała. Po kilku latach znalazła nowego męża, którego nie zaakceptowała jej córka, przez co małżonkowie nie mogli razem zamieszkać. Jednak autorka za pomocą tej postaci pokazuje, że kobiety nie są uzależnione od mężczyzn i bez nich doskonale potrafią ułożyć sobie życie.

„Nocna zmiana” – mimo, iż opowiada prostą historię – to ciekawie zrealizowany film, który konstrukcyjnie momentami ociera się zarówno o kryminał, jak i thriller. Reżyserka wplątuje widzów we własną grę, każąc im się zastanawiać do samego końca, czy obawy głównej bohaterki są słuszne i czy dojdzie do tragedii. Uniwersalne, precyzyjne i świetnie zrealizowane kino, będące bardzo blisko życia. Z tymi bohaterami można się utożsamiać.