"Słodki koniec dnia" [RECENZJA]. Trafna analiza współczesności, elit oraz wyliniałych autorytetów, czyli Krystyna Janda w wysokiej formie

"Słodki koniec dnia" przenosi nas do słonecznej Volterry, pięknego włoskiego miasta, uważanego za kolebkę europejskiej cywilizacji. Chyba nie znalazłoby się odpowiedniejsze miejsce, w którym swoją emeryturą bardziej mogłaby się napawać Maria Linde (Krystyna Janda), polska poetka i jednocześnie laureatka nagrody Nobla, która jednak już dawno liczy jedynie tantiemy za swoją twórczość i zapewne nawet nie pamięta za co przyznano jej Nobla oraz dlaczego.

Linde po prostu cieszy się życiem. Pije wino, organizuje beztroskie imprezy z udziałem intelektualnej elity miasteczka oraz opowiada się za przyjmowaniem uchodźców, szczególnie tych hojnie obdarzonych przez naturę i jurnych. Żyć, nie umierać. W takim iście szklarnianych warunkach wychowała córkę (Kasia Smutniak), która mimo wszystko dystansuje się od matki. Kobieta zdaje się nie rozumieć, że jest bardziej podobna do swojej rodzicielki niż mogłoby się jej to wydawać. Bańka pryśnie w wyniku aktu terrorystycznego, który uruchomi lawinę dawno skrywanych emocji.

Wizualnie film jest małym majstersztykiem; Włochy wylewają się z ekranu, a w dodatku kolorystyka, tak bardzo kontrastująca z ostateczną wymową filmu, sprawia, że można się w tym filmie zakochać. Na szczęście nowy film Jacka Borcucha to nie tylko ładnie pokolorowana wydmuszka. Widać, że Borcuch, wspólnie ze Szczepanem Twardochem, postanowili trochę zabawić się scenariuszem. Nic tutaj - no może poza niepotrzebnie karykaturalnym zakończeniem - nie jest oczywiste.

Całość tryska ironią i chyba jeszcze żaden polski twórca tak wiernie nie sportretował zblazowanych elit, powszechnie uważanych za autorytety. Otrzymujemy portret ludzi zmęczonych swoim statusem, wręcz oderwanych od współczesnego świata, od dawna babrzących się wyłącznie we własnym błotku, przez co całkowicie zatracili trzeźwe spojrzenie na rzeczywistość.

Jednocześnie jest to też rozprawienie się z poprawnością polityczną. Wygłosisz głośno trafną tezę, której forma może szokować? Masz gwarancję tego, że nikt nie zwróci uwagi na sens wypowiedzi, a jedynie wszyscy zajmą się ozdobnikami. To tak bardzo prawdziwe, że aż przerażające. Zresztą tak samo przerażający jest obraz współczesnej Europy, który kreują Borcuch i Twardoch; Europa zatraciła się sama w sobie i nie ma żadnej koncepcji na rozwiązanie palących problemów. Autorytetów już nie ma, sztuka dzisiaj jest czymś innym, apokalipsa nadchodzi.

Z drugiej strony "Słodki koniec dnia" to też poruszająca opowieść o samotności. Maria Linde, pozornie otoczona przez sztab ludzi, jest sama ze sobą. Każdego dnia walczy o przetrwanie, a jej największym wrogiem jest ona sama. Zmęczenie życiem bierze górę, dlatego może pozwolić sobie na nonszalancję w egzystencji. Już nie może niczego zyskać, ale też niczego stracić.

Krystyna Janda sprawia, że "Słodki koniec dnia" jest tak wiarygodny. Zarykuję stwierdzenie, że to jej najlepsza kinowa rola od lat, jakby napisana właśnie pod założycielkę Teatru Polonia. Jako Maria Linde jest bezbłędna. Zresztą doskonale partneruje jej Kasia Smutniak; aktorka już dawno podbiła Włochy, ale jako polski widz zdecydowanie mam głód oglądania jej w polskich produkcjach, a tutaj mogła połączyć te dwa mianowniki w jedną całość.

"Słodki koniec dnia" to szalenie uwodzicielskie kino. Cichy, skromny, poniekąd kameralny film w pewnym momencie eksploduje, zamieniając się w trafną analizę współczesności, elit oraz wyliniałych autorytetów. To niemalże relacja na żywo z domu, który płonie, gdzie jednak wszyscy domownicy starają się wmawiać sobie, że wszystko jest w jak najlepszym porządku i jedynie ktoś lekko podkręcił ogrzewanie.

Krzysztof Połaski

[email protected]

Recenzja została pierwotnie opublikowana 10 maja 2019 roku.

Źródło: Agencja TVN/x-news